تقریباً هیچ روزی نمیگذرد که خبری درباره پیشرفتهای هوش مصنوعی در بهبود جنبههای مختلف زندگی انسان منتشر نشود . از تشخیص زودهنگام سرطان پروستات گرفته تا راهحلهایی برای مقابله با تغییرات اقلیمی. این مزایا البته معمولاً با هشدارهایی درباره پیامدهای ناخواسته همراه است؛ برخی حتی هشدار میدهند که مشاغل بسیاری از بین خواهند رفت، و این مسئله میتواند بیکاری جوانان، که همین حالا هم در کشورهایی مانند بریتانیا چالشبرانگیز است ، را تشدید کند.
اما در حوزه سلامت دهان و دندان چطور؟ آیا هوش مصنوعی در این حوزه نیز دگرگونی ایجاد خواهد کرد؟ هوش اگر بله، دقیقاً در کجا و چگونه؟

هوش مصنوعی چیست؟
شاید بهتر باشد ابتدا به تعریفی رسمی از دفتر کمیسیونر اطلاعات بریتانیا (ICO) بپردازیم:
« هوش مصنوعی (AI) اصطلاحی فراگیر است برای طیفی از فناوریهای مبتنی بر الگوریتم که وظایف پیچیدهای را انجام میدهند؛ وظایفی که پیشتر به تفکر انسانی نیاز داشتند. تصمیماتی که با استفاده از هوش مصنوعی اتخاذ میشوند ممکن است کاملاً خودکار باشند یا با حضور انسانی در فرایند (Human in the loop)، مانند هر شکل دیگر تصمیمگیری، افرادی که تحت تأثیر تصمیمات پشتیبانیشده توسط هوش مصنوعی قرار میگیرند باید بتوانند شخصی را مسئول بدانند.»
هوش مصنوعی چگونه دندانپزشکی را متحول میکند؟
هوش مصنوعی هماکنون در دندانپزشکی در حال ورود به حوزههایی مانند:
* تشخیص سریعتر و دقیقتر:
* بهینهسازی روندهای کاری
* پیشبینی بهتر نتیجه درمانها
* برنامهریزی شخصیسازیشده برای درمانها
برای مثال: تشخیص زودهنگام پوسیدگیها از روی عکسهای بایتوینگ (bitewings)، حتی اگر بهتنهایی روش درمان را تغییر ندهد، اما میتواند مواردی را آشکار کند که ممکن است پزشک به دلیل فشار کاری از آن غافل شده باشد. در نتیجه، کیفیت مراقبت برای پزشک و بیمار هر دو بهتر خواهد شد.

جایگاه متخصصان مراقبتهای دندانی در عصر هوش مصنوعی
با وجود نگرانیها درباره اینکه هوش مصنوعی ممکن است جایگزین مشاغل شود، موقعیت دندانپزشکان و دانشجویان این رشته در این دنیای جدید چگونه خواهد بود؟ هنگام گزینش دانشجو برای دانشکده دندانپزشکی، همواره بر ویژگیهایی مثل همدلی با بیمار تأکید میشود.
« دندانپزشکی هم علم است و هم هنر. با شواهد فزایندهای که بین سلامت عمومی و دهان وجود دارد، درک عمیق از علوم زیستی، به همراه مهارتهای عملی، برای تشخیص و درمان ضروری است. مراقبت از بیمار محور اصلی آموزش است؛ بنابراین دانشجویان در طول دوره، زمان بیشتری با بیماران میگذرانند و همدلی با بیماران (که اغلب مضطرب هستند) را یاد میگیرند. »
همدلی با بیمار، بهویژه بیماران مضطرب، بخش جداییناپذیر از این حرفه است. یک لمس انسانی گاه بیشتر از هر ابزار دیجیتال مؤثر است. از آنجا که *AI هیچ اهمیتی به «احساسات انسانی» نمیدهد؛ فقط به نتیجه فکر میکند.*در حوزههایی مثل دندانپزشکی که ارتباط انسانی مهم است، این نگاه صرفاً مکانیکی میتواند خطرناک باشد.
جنبه فنی دندانپزشکی و پذیرش روباتها
از لحاظ فنی، رباتهای مجهز به هوش مصنوعی اکنون میتوانند پروسههای فنی مانند آمادهسازی تاج دندان (crown preparation) را با دقت بالا انجام دهند. اما آیا بیماران آمادهاند تحت درمان ربات قرار گیرند؟
مثل پروازهای بدون خلبان، شاید ایمن باشند، اما اغلب مردم هنوز ترجیح میدهند انسانی آن را هدایت کند.

ممکن است روزی برسد که انسانها دیگر بسیاری از کارهای حرکتی پیچیده را انجام ندهند، اما در حال حاضر، لمس انسانی و درک بیمار هنوز اساس حرفه دندانپزشکی است.
همافزایی هوش مصنوعی و تجربه انسانی برای آینده دندانپزشکی
آنچه مسلم است: هوش مصنوعی در تشخیص، مدیریت ریسک، بهینهسازی روند درمان و شخصیسازی برنامه درمانی نقش مثبت داشته و استفاده درست از فناوری به نفع بیماران است و نباید نادیده گرفته شود. از سویی دیگر از منظر بیماران ارتباطات انسانی نیز بسیار حائز اهمیت است. بنابراین همکاری انسان با هوش مصنوعی ، نه جایگزینی کامل آن ، میتواند آیندهای متوازنتر برای درمانها رقم بزند.
اطلاع از آخرین کاربردهای نوآورانه هوش مصنوعی در حیطه دندان پزشکی
در هر شماره مجله *Dental Update*، مطالبی درباره کاربردهای نوآورانه هوش مصنوعی در دندانپزشکی منتشر میشود. از چاپ سهبعدی (۳D printing) تا جراحی هدایتشده با فناوری، اینها همگی بخشی از آینده این رشته هستند.
زمان هیجانانگیزی برای فعالیت در دندانپزشکی است و مجله *Dental Update* نقش مهمی در رشد دانش، نوآوری و حل مسائل پیچیده پیشروی این حرفه ایفا میکنند.
یابش امکان خرید اشتراک مجله دندانپزشکی دنتال آپدیت Dental Update را برای شما فراهم آورده است.
منبع
https://www.dental-update.co.uk/content/editorial/ai-ai-oh