استاندارد چیست؟
از نظر فنی وضع قوانین و مقررات برای تعیین کیفیت و مشخصات مطلوب یک کالا یا خدمات را استاندارد می گویند. همچنین داشتن نظم و معیار و تعیین اندازه و مهم‌تر از آن رعایت حدود و اندازه‌ها برای حفظ کیفیت زندگی اجتماعی و حتی زندگی شخصی بسیار ضروری و مفید است. در امور اجتماعی و اقتصادی و بویژه امور صنعتی به این اندازه استاندارد می‌گویند.
سازمان ملی استاندارد چیست؟
سازمان ملی استاندارد ایران تدوین‌کننده قوانین و قواعد مرتبط با استاندارد و اجراکننده و نظارت‌کننده بر آنها می‌باشد سازمان استاندارد ایران دارای ساختار دولتی به صورت زیر مجموعه نهاد ریاست جمهوری است.
سازمان بین المللی استاندارد چیست؟
سازمان بین‌المللی استانداردسازی The International Organization for Standardization که معمولاً به نام ایزو شناخته می‌شود، مؤسسه بین‌المللی تعیین استاندارد متشکل از نمایندگان موسسات استانداردسازی ملی است. این سازمان غیردولتی در سطح وسیع به وضع استانداردهای کلی و جزئی برای هماهنگ‌کردن استانداردهای متفاوت جهانی می‌پردازد.
طبقه بندی استانداردها چگونه است؟
استاندارد کارخانه ای یا شرکتی company standard
استانداردهای انجمنی یا صنفی society standard
استانداردهای ملی natonal standard
استانداردهای منطقه ای regional standard
استانداردهای بین المللی international standard
چند نمونه استاندارد پرکاربرد:
حدود ۱۳۰۰۰ استانداردASTM بیش از ۱۴۰ صنعت مختلف از فولاد و نیروگاه هسته ای گرفته تا پارچه و ماژیک وایت برد را پوشش می دهند.
استانداردASME:
تدوین این استاندارد در سال ۱۹۱۱ پس از وقوع چندین مورد انفجار دیگهای بخار شروع شد و در سال ۱۹۱۴ اولین نسخه آن به چاپ رسید و از آن زمان به طور دوره‌ای تجدید چاپ می‌شود. این استاندارد در بسیاری از کشورها به عنوان مرجع اصلی برای طراحی مخازن تحت فشار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استاندارد API:
موسسه نفت آمریکا یا American petroleum institute در سال ۱۹۱۹ میلادی و در شهر کلمبیا تاسیس شد. در سال ۱۹۲۴ این موسسه به یکی از مهم ترین مراکز نگه داری و تدوین استانداردهای صنعت نفت و گاز در جهان تبدیل شد. استاندارد API کمک بسیاری به صنعت به منظور جلب رضایت مصرف کنندگان و همچنین تولید و اختراع محصولات با کیفیت کرده کرده است. موسسه نفت آمریکا به عنوان بزرگ ترین موسسه تجاری صنعت نفت و گاز توانسته است در زمینه تولید، پالایش، پخش و سایر قسمت های صنعت نفت با حدود ۶۵۰ شرکت و موسسه همکاری کند.
استاندارد SAE:
انجمن مهندسین خودروی آمریکا، یک سازمان مستقر در آمریکا برای مهندسین حرفه ای در زمینه هوا فضا، خودرو و صنایع ماشین آلات تجاری است. استاندارد های انجمن براساس بھترین روش ھا بوسیله کمیته ھای SAE و نیروھای کار شامل مھندسین حرفه ای در زمینه ھای مربوطه شناسایی و شرح داده شده است. در حال حاضر بیش از ۱۲۰۰۰۰ عضو در سطح جھان دارد. عضویت به افراد به صورت انفرادی اعطا می شود و نه از طریق شرکت ھا. علاوه بر توسعه استاندارد ھا، SAE ھمچنین منابع را به پروژه ھا و برنامه ھای آموزش و پرورش، صدور گواھینامه ھای حرفه ای و مسابقات طراحی دانشگاھی اختصاص می دھد.
استاندارد AWS:
انجمن جوشکاری آمریکا اسناد مختلفی در مورد استفاده و کنترل کیفی فرایندهای جوشکاری منتشر کرده‌است. این اسناد شامل دستورالعمل‌ها، مشخصات، رویهٔ توصیه‌شده، طبقه‌بندی‌ها، روش‌ها و راهنماها است. استانداردهای سازمان AWS از پرکاربردترین استانداردهای مورد نیاز جوشکاران و بازرسان جوش می باشد که بعنوان ابزار دست آنها تلقی می گردد .
استاندارد ISO:
زمینه فعالیتهای سازمان ISO دارای هیچگونه محدودیتی نیست و در برگیرنده کلیه شاخه های تخصصی است و تنها در خصوص برق و الکترونیک که بر عهده IEC است، فعالیت نمی کند. تا سال ۲۰۲۰ میلادی ISO بیش از ۲۳۰۰۰ نسخه منتشر کرده است.
استاندارد ملی ایران INSO-ISIRI:
ISIRI از Institute of Standards and Industrial Research of Iran (موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران) گرفته شده که زیر نظر وزارت صنایع قرار داشت و از سال ۱۳۹۰ به INSO یا همان سازمان ملی استاندارد (Iranian National Standard Organization) تغییر نام داده و زیر نظر مستقیم ریاست جمهوری قرار گرفت. تشکیلات استاندارد ملی ایران از سال ۱۳۰۴ خورشیدی شکل گرفته است و تا کنون حدود ۲۸۰۰۰ استاندارد ملی تدوین شده است.
برخی از استانداردهای برتر جهانی:
| موضوع | نام استاندارد | لینک |
| موسسه استانداردهای آزمایشگاهی و بالینی |
Clinical & Laboratory Standards Institute |
CLSI |
| موسسه استاندارد بریتانیا |
British Standards Institution |
BSI |
| استاندارد خوردگی نِیس |
Nace standards |
Nace |
| انجمن بین المللی تولید کنندگان برق |
National Electrical Manufacturers Association |
NEMA |
| انجمن کارهای آبی آمریکا |
American Water Works Association |
AWWA |
| پایگاه استانداردهای فنی و مهندسی |
Technical and engineering standard |
YSE |
| استاندارد حمل و نقل ایالتی آمریکا | American Association of State Highway and Transportation Officials |
AASHTO |
| موسسه مهندسان برق و الکترونیک | Institute of Electrical and Electronics Engineers | IEEE |
برخی از استانداردهای ایران:
کمیته ملی برق و الکترونیک
کمیته ملی مهندسی ساختمان و مصالح و فرآورده های ساختمانی
کمیته ملی خوراک و فرآورده های کشاورزی
کمیته ملی پوشاک و فرآورده های نساجی
کمیته ملی صنایع شیمیایی و پلیمر
کمیته ملی چوب و فرآورده های چوبی و کاغذی و سلولزی
کمیته ملی مواد معدنی
کمیته ملی خودرو و نیروی محرکه
کمیته ملی مکانیک و فلز شناسی
استانداردهای دسترسی رایگان:
منظور از اینگونه از استانداردها این است که توسط موسسات علمی، شرکت ها و یا سازمان های مربوطه خریداری شده و به صورت رایگان در اختیار مشتریان قرار می گیرند.
استانداردهای پولی:
برای دستیابی به این دسته از استانداردها کاربران نیازمند خریداری آنها از طریق دریافت لینک دسترسی به پایگاه مربوطه هستند. این گونه از استانداردها به طور معمول در سطح جهانی منتشر شده و دریافت آنها نیازمند پرداخت هزینه است.
برای دریافت این استانداردها با هزینه مناسب به اینجا مراجعه نمایید.
برای آگاهی از انواع استانداردهای موجود در وب سایت یابش به اینجا مراجعه نمایید.
برای آشنایی با انواع منابع اطلاعاتی اینجا مراجعه نمایید.
آشنایی بیشتر با استانداردها