سواد سلامت برای تصمیم گیری های آگاهانه در مورد مراقبت های بهداشتی مهم است، اما افراد ممکن است با موانع سواد سلامت مواجه شوند. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی می توانند برای بهبود سواد سلامت بیماران و جوامع خود اقداماتی انجام دهند.
تقریباً هر فردی در مقطعی از زندگی خود وظیفه گوش دادن و پردازش اطلاعات پزشکی برای تصمیم‌گیری‌های مرتبط با سلامتی را بر عهده خواهد داشت. چه این تصمیم‌گیری برای دریافت واکسن، مصرف دارو، انجام جراحی یا عمل، یا آغاز مراقبت‌های تسکینی باشد. اطلاعات بهداشتی روزانه در اخبار به مردم ارائه می‌شود، اما اکثر مردم چقدر می‌توانند اطلاعات مرتبط با سلامت را پردازش کنند تا تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند؟ به عبارت دیگر، سطح متوسط سواد سلامت چقدر است؟
سواد سلامت چیست و چگونه بر سلامت تأثیر می گذارد؟
سازمان بهداشت جهانی سواد سلامت را اینگونه تعریف می کند:
سواد سلامت به توانایی افراد در دسترسی به اطلاعات، درک و استفاده از آن‌ها برای ارتقای سلامت خود، خانواده و جامعه‌شان اشاره دارد. اگرچه تعاریف مختلفی از این مفهوم وجود دارد و همچنان در حال تکامل است، اما توافق بر این است که سواد سلامت چیزی فراتر از «خواندن بروشورها»، «گرفتن وقت ملاقات»، «درک برچسب‌های مواد غذایی» یا «پیروی از دستورات پزشک» است.
سواد سلامت فقط یک توانایی شخصی نیست؛ سطح بالاتر سواد سلامت در جوامع می‌تواند منافع اجتماعی نیز داشته باشد، از جمله کمک به جوامع در مقابله با عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی موثر بر سلامت. به همین دلیل، تأکید می‌شود که مسئولیت سواد سلامت نباید صرفاً بر عهده افراد باشد، بلکه دولت‌ها و سیستم‌های سلامت نیز باید اطلاعاتی شفاف، دقیق، مناسب و در دسترس برای همه گروه‌ها فراهم کنند.
سواد سلامت توانایی یافتن، درک و استفاده از اطلاعات و خدمات برای تصمیم گیری های مرتبط با سلامت است. سواد سلامت پایین ممکن است منجر به نتایج بهداشتی ضعیف‌تری مانند استفاده نادرست از دارو، کاهش استفاده از مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه مانند غربالگری و واکسیناسیون، افزایش اضطراب و افسردگی و حتی افزایش مرگ و میر شود. سواد سلامت پایین‌تر با سیگار کشیدن و سوء مصرف مواد، سبک زندگی کم تحرک، شاخص توده بدنی بالاتر و سایر خطرات سلامتی مرتبط است. به نظر می‌رسد سواد سلامت بالاتر بیماران را قادر می سازد تا نقش فعال تری در تصمیم گیری‌های پزشکی داشته باشند و این ممکن است از چند دارویی و تجویز نادرست دیگر جلوگیری کند و همچنین سوء تشخیص و درمان بیش از حد را کاهش دهد.
چرا سواد سلامت مهم است؟
سواد سلامت برای همه اهمیت دارد، زیرا در مقاطعی از زندگی باید بتوانیم اطلاعات و خدمات سلامت را پیدا کنیم، بفهمیم و از آن‌ها استفاده کنیم.
مراقبت از سلامت بخشی از زندگی روزمره ماست، نه فقط زمانی که به پزشک، کلینیک یا بیمارستان مراجعه می‌کنیم. سواد سلامت می‌تواند به ما کمک کند تا از بروز مشکلات سلامتی پیشگیری کنیم، سلامت خود را حفظ کنیم و مشکلات سلامتی را بهتر مدیریت کنیم.
حتی افرادی که توانایی خوبی در خواندن دارند و با اعداد راحت هستند، ممکن است با چالش‌های سواد سلامت مواجه شوند، از جمله:
- زمانی که باید درباره موضوعی که سلامت جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد رأی دهند و مجبور به استفاده از اطلاعات فنی ناآشنا هستند.
- زمانی که با اصطلاحات پزشکی یا عملکرد بدن آشنایی ندارند.
- زمانی که باید آمار را تفسیر کنند و خطرات و مزایای مرتبط با سلامت و ایمنی خود را ارزیابی کنند.
- زمانی که به یک بیماری جدی مبتلا می‌شوند و احساس ترس و سردرگمی دارند.
- زمانی که بیماری‌هایی دارند که نیاز به مراقبت‌های پیچیده شخصی دارد.
چه کسانی تحت تأثیر سواد سلامت پایین قرار دارند و چه عواملی باعث آن می شود؟
برآورد می‌شود که بیش از یک سوم افراد در ایالات متحده دارای سواد سلامت پایینی هستند. برخی از جمعیت‌ها ممکن است به‌طور نامتناسبی تحت تأثیر قرار گیرند، مانند افرادی با وضعیت اقتصادی اجتماعی پایین‌تر، بزرگسالان مسن‌تر، افرادی با تحصیلات پایین‌تر، سیاه‌پوستان و اسپانیایی‌تباران. اما هر فردی از هر نژاد، قومیت، سن یا طبقه اجتماعی ممکن است دارای سواد سلامت پایینی باشد. سواد سلامت پایین می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله موانع فرهنگی و ارتباطی یا توضیح ضعیف اطلاعات از سوی ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باشد. حتی اگر فردی دارای مهارت‌های ادبی قوی خارج از محیط بالینی باشد، ممکن است با اصطلاحات یا مفاهیم بالینی مورد بحث آشنا نباشد، از اطلاعات ارائه شده بترسد یا انتظار داشته باشد که رژیم‌های مراقبت شخصی پیچیده‌ای را دنبال کند که درک و پیروی از آن‌ها دشوار است.
چگونه می‌توان سواد سلامت را بهبود بخشید؟
- از زبان ساده، کمک‌های تصویری، اصطلاحات متناسب با فرهنگ و دستورالعمل‌های واضح استفاده کنید. شنونده‌ای فعال باشید، از روش «بازگویی» بهره بگیرید و بیماران را به پرسیدن سوالات تشویق کنید.
- برنامه‌های مراقبتی فردی بر اساس سطح سواد سلامت بیمار طراحی کنید تا به اهداف سلامت او برسید، از جمله ابزارهایی مثل جعبه‌های یادآور دارو یا دستورالعمل‌های ساده برای مراقبت در خانه.
- هنگام توصیه منابع دیجیتال مانند وب‌سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها، به توانایی بیمار در دسترسی و استفاده از فناوری توجه داشته باشید.
- خود را آموزش دهید! مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) آموزش‌های رایگان آنلاین با امتیاز آموزشی ارائه می‌دهد و همچنین با سازمان‌های دیگر برای آموزش ارتباط دارد.
احترام صادقانه به تجربیات، نظرات و دیدگاه‌های بیمار و مراقب او می‌تواند به ارتباط بهتر و مراقبت مؤثرتر منجر شود و نتایج بلندمدت را بهبود بخشد.
منابع
