نوزدهم اردیبهشت مصادف با بزرگداشت شیخ کلینی، است. کلینی از روستای کلین در ۳۸ کیلومتری شهرری و نزدیک حسن آباد قم بود که در زمان امام عسگری (علیه السلام) در همین روستا بدنیا آمد. وی مراحل ابتدایی علوم اسلامی را نزد پدر و دایی خود، علی بن محمد بن ابراهیم علان استاد حدیث، گذراند.
شهرت و آوازه کلینی در جهان اسلام به خاطر نوشتن کتاب “الکافی” است. کتاب کافی، مهم ترین و نفیس ترین کتاب از مجموعه کتب چهارگانه حدیثی (کتب اربعه) مذهب تشیع است. مجموعه این کتاب شامل اصول کافی ۲ جلد، فروع کافی در پنج جلد و روضه کافی یک جلد است که در بردارنده ۱۶ هزار و ۱۹۹ حدیث از پیامبر اسلام (صلی الله غلیه و آله و سلم ) و ائمه اهل بیت (علیهم السلام) می باشد. (تعداد ۱۵۱۷۶ حدیث یکتا) مرحوم کلینی این کتاب را طی ۲۰ سال تلاش خستگی ناپذیر تالیف کرد.
کلینی چنانکه در مقدمه کتاب آورده، احادیث را بر اساس معیار عدم مخالفت با قرآن و موافقت با اجماع جمع‌آوری کرده است و در آنجا که وجهی برای ترجیح نمی‌دید، یکی از دو روایت متعارض را که در نظرش به صحت نزدیک‌تر بوده برگزیده است.
توجه کنیم کتاب حدیث بخاری ۴ هزار و صحیح مسلم ۷۲۰۰ تا حدیث دارد
میرداماد در مورد کتاب کافی می نویسد: «کتاب پر محتوایی است که مانند آن نصیب هیچ یک از فقها و علما و عقلا و حکما از زمان تصنیف آن تا کنون نشده است»
ملامحمد تقی مجلسی نیز در مورد شیخ کلینی و کتاب کافی می نویسد: «کلینی در میان تمام دانشمندان ما، و آنان که از او روایت کرده اند، همچنین در نظم و ترتیب کتابش کافی بی نظیر بوده و این مزایا دلیل است که وی از جانب خداوند متعال تأییدات خاصی داشته است»
مبارک بن اثیر الدین جزری از دانشمندان اهل تسنن و مؤلف کتاب جامع الاصول، وی را مجدد و احیا کننده مذهب شیعه در رأس سده سوم دانسته است.
شمس الدین ذهبی از بزرگترین دانشمندان اهل تسنن نیز از وی با عناوین شیخ الشیعه و عالم الامامیه یاد کرده است .
آقا بزرگ تهرانی از بزرگترین تراث شناسان شیعه، می‌گوید: کافی کتابی است که در نقل حدیث از اهل بیت(ع)، مانند آن نوشته نشده است.
در نهایت به این مناسبت خوب است نگاهی کنیم به اولین حدیث از کتاب “بهشت کافی” که ترجمه “روضه کافی” محسوب می شود :
از اسماعیل بن جابر رسیده است که امام صادق علیه السّلام این نامه را به اصحاب خود نوشت و به آنها دستور داد این نامه را به یک دیگر بیاموزند و در آن درنگ کنند و آن را بررسی کرده به کارش بندند، آنها هم هر یک نسخه ای از آن را در نمازخانه منزل خویش نهاده بودند و هر گاه نمازشان به پایان می رسید در آن می نگریستند ….مطالعه ی کامل …
منابع نوشتار:
مقالات تخصصی برای مطالعه:
- روشها و ملاکهای تدوین فقه الحدیث کلینی در الکافی
- تحقیق درباره کتاب کافی: معروفترین جامع حدیث پیش از کافی
- معرفی کتب معتبر علمای شیعه -۱- کتاب کافی
- علوم حدیث (تحقیق درباره کتاب کافی)
- آشنایی با منابع دسته اول شیعه: کافی
- ثقه الاسلام کلینی، ۱۹۱ جلد کتاب شامل الکافی، شرح‌ها، ترجمه‌ها، تعلیقه‌ها و حاشیه‌ها
- کلینی و کافی
- پیش فرض های تحلیل توصیفات رجالی؛ مطالعه موردی اعتبار کافی
- چگونگی ارتباط کلینی با کتاب محمد بن مسلم در پرتو بررسی اسناد و داده‌های کتاب شناختی
