نرم افزار سایت نت اکسپلورر چیست؟
سایت نت اکسپلورر CitNetExplorer یک ابزار نرم‌افزاری برای تجسم و تحلیل شبکه‌های استنادی نشریات علمی است. یک ابزار نرم‌افزاری رایگان مبتنی بر جاوا که توسط دانشگاه لایدن Leiden برای تجسم و تجزیه و تحلیل شبکه های استنادی انتشارات علمی توسعه یافته است. این نرم افزار اجازه می دهد تا شبکه های استنادی مستقیماً از پایگاه داده وب آو ساینس Web of Science وارد شوند. شبکه‌های استنادی را می‌توان به صورت تعاملی بررسی کرد، به‌عنوان مثال، با حفاری در یک شبکه و با شناسایی خوشه‌هایی از نشریات نزدیک. سایت نت اکسپلورر، که مخفف «کاوشگر شبکه استنادی» است، بر اساس کار گارفیلد در تاریخ نگاری الگوریتمی است(ون اک و والتمن،۲۰۱۴)
تاریخچه نرم افزار سایت نت اکسپلورر
ون اک Van Eck و والتمن Waltman (سازندگان و توسعه دهندگان نرم افزار وس ویوورVosViewer) در سال ۲۰۱۴ در یک مقاله اعلام کردند که این نرم افزار جدید را طراحی کرده اند. در این مقاله نرم افزار معرفی شده و نکات فنی و قابل توجه آن بیان شده است.
قابلیتها و کاربردهای نرم افزارسایت نت اکسپلوره
این ابزار به شما امکان می‌دهد تا شبکه‌های استناد را به صورت تعاملی کاوش کنید، به عنوان مثال با جستجوی عمیق‌تر در یک شبکه و شناسایی خوشه‌هایی از مقالات مرتبط با یکدیگر.
- داده ها
وارد کردن داده‌ها از وب آو ساینس
شبکه‌های استناد را می‌توان مستقیماً از پایگاه داده وب آو ساینس وارد کرد.
خروجی به فرمت پاژک
شبکه‌های استناد را می‌توان به فرمت پرکاربرد فایل پاژک صادر کرد.
شبکه‌های بزرگ
شبکه‌های استناد بسیار بزرگ، شامل میلیون‌ها نشریه و ده‌ها میلیون رابطه استناد، پشتیبانی می‌شوند.
- مصورسازی داده‌ها
بزرگنمایی و پیمایش
نمایش‌های بصری شبکه‌های استناد را می‌توان با استفاده از قابلیت بزرگنمایی و پیمایش، مشابه با گوگل مپ، کاوش کرد. یک الگوریتم هوشمند برچسب‌گذاری اطمینان حاصل می‌کند که برچسب‌ها روی هم قرار نگیرند.
روابط استناد غیرمستقیم
علاوه بر روابط استناد مستقیم، روابط استناد غیرمستقیم مرتبه بالاتر نیز قابل نمایش هستند.
عکس گرفتن از صفحه
عکس‌های صفحه از نمایش‌های بصری شبکه‌های استناد را می‌توان به راحتی به برنامه‌های دیگر مانند ورد یا پاورپوینت کپی کرد.
- تحلیل
انتخاب نشریات
نشریات را می‌توان به سادگی با مشخص کردن قدیمی‌ترین و جدیدترین نشریات مورد علاقه انتخاب کرد. نشریات میانی به طور خودکار به انتخاب اضافه می‌شوند.
جستجوی عمیق و توسعه
جستجوی عمیق و گسترش روشی شهودی برای حرکت در یک شبکه استناد ارائه می‌دهد. مانند یک مرورگر وب، دکمه‌های عقب و جلو را می‌توان برای حرکت به عقب و جلو استفاده کرد.
الگوریتم‌ها
الگوریتم‌هایی برای شناسایی اجزای متصل، خوشه‌ها، نشریات اصلی و کوتاه‌ترین و طولانی‌ترین مسیرها در دسترس هستند.
تجزیه و تحلیل توسعه یک زمینه تحقیقاتی در طول زمان: سایت نت اکسپلورر مهم‌ترین مقالات در یک زمینه را ترسیم می‌کند و روابط استناد بین این مقالات را برای نشان دادن نحوه ساخت مقالات بر روی یکدیگر نشان می‌دهد.
شناسایی ادبیات در مورد یک موضوع خاص: با نگاه کردن به خوشه‌های مقالات به شدت مرتبط، می‌توانید به سرعت کارهای کلیدی مرتبط با علایق تحقیقاتی خود را شناسایی کنید.
سایت نت اکسپلورر چگونه به شناسایی ادبیات مرتبط کمک می‌کند:
- نقشه برداری از خوشه‌های مرتبط: سایت نت اکسپلورر شبکه‌ای از مقالات را ترسیم می‌کند که در آن مقالات مرتبط با یکدیگر از طریق استنادات به هم متصل می‌شوند. این ابزار خوشه‌هایی را در این شبکه شناسایی می‌کند که در آن مقالات به شدت توسط یکدیگر مورد استناد قرار می‌گیرند.
- تمرکز بر روی مقالات کلیدی: با تمرکز بر روی این خوشه‌ها، می‌توانید به طور کارآمد مقالات اصلی و بسیار مورد استناد را بیابید که پایه و اساس حوزه تحقیقاتی شما را تشکیل می‌دهند. اینها مقالات ضروری هستند که نباید آنها را از دست بدهید.
- ردیابی مسیر استناد: پس از شناسایی مقالات اصلی، سایت نت اکسپلورر به شما امکان می‌دهد تا مسیر استناد را ردیابی کنید. می‌توانید ببینید که چگونه این مقالات پایه توسط تحقیقات جدیدتر بنا شده‌اند و درک جامعی از توسعه این زمینه به شما می‌دهند.
به طور خلاصه، سایت نت اکسپلورر مانند یک نقشه عمل می‌کند و به شما کمک می‌کند تا در شبکه پیچیده تحقیقات مرتبط با موضوع خود حرکت کنید. این ابزار شما را به سمت مرتبط‌ترین و تاثیرگذارترین مقالات راهنمایی می‌کند و در بررسی ادبیات شما، زمان و تلاش ارزشمندی را برای شما صرفه‌جویی می‌کند.
بررسی تأثیر انتشارات یک محقق: می‌توانید ببینید که کار یک محقق خاص چگونه توسط دیگران مورد استناد قرار گرفته است و تأثیر مشارکت‌های آنها در این زمینه را ردیابی کنید.سایت نت اکسپلورر ابزاری عالی برای بررسی و تحلیل مجموعه آثار منتشر شده یک محقق خاص است. این نرم افزار شبکه استناد به مقالات آن محقق را به صورت بصری نشان می‌دهد و به شما امکان می‌دهد تا تأثیر کار او را بر سایر محققان تجزیه و تحلیل کنید.
مزایای استفاده از سایت نت اکسپلورر برای بررسی کارنامه پژوهشی یک محقق:
- نقشه برداری از تأثیرگذاری: سایت نت اکسپلورر با ترسیم شبکه‌ای از مقالات یک محقق، به شما نشان می‌دهد که کدام یک از آثار او بیشترین استناد را دریافت کرده‌اند. این به شما کمک می‌کند تا مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آثار آن محقق را شناسایی کنید.
- بررسی روندهای پژوهشی: با بررسی شبکه استناد، می‌توانید ببینید که چگونه محقق در طول زمان موضوعات تحقیقاتی خود را توسعه داده است. خوشه‌های مقالات به هم مرتبط می‌توانند نشان‌دهنده حوزه‌های تحقیقاتی متمرکز باشند که محقق روی آنها کار کرده است.
- ردیابی تأثیر بر سایر محققان: سایت نت اکسپلورر همچنین به شما امکان می‌دهد تا ببینید که کار یک محقق چگونه توسط سایر محققان مورد استناد قرار گرفته است. این می‌تواند به شما کمک کند تا تأثیر کلی آن محقق بر زمینه تحقیقاتی را ارزیابی کنید.
به عنوان مثال، فرض کنید شما می‌خواهید تأثیر کار یک استاد برجسته در رشته جامعه‌شناسی را بررسی کنید. با استفاده از سایت نت اکسپلورر، می‌توانید شبکه استناد به مقالات او را ترسیم کنید و ببینید که کدام یک از آثار او بیشترین استناد را دریافت کرده‌اند. همچنین می‌توانید ببینید که کار او توسط چه محققان دیگری مورد استناد قرار گرفته است و این موضوعات نشان‌دهنده تأثیر کلی او بر این رشته است. سایت نت اکسپلورر ابزاری قدرتمند برای محققان، دانشجویان و کتابداران است که به درک بهتر کارنامه پژوهشی یک محقق و تأثیر او بر حوزه تحقیقاتی کمک می‌کند.
پشتیبانی از بررسی ادبیات: سایت نت اکسپلورر می‌تواند به شما کمک کند تا در بررسی ادبیات خود جامع‌تر باشید و مطمئن شوید که از کارهای مهم یا تأثیرگذار غافل نمی‌شوید. یکی از کاربردهای کلیدی سایت نت اکسپلورر، کمک به مرور سیستماتیک ادبیات است. این فرآیند شامل شناسایی، ارزیابی و سنتز تحقیقات موجود در یک موضوع خاص است. سایت نت اکسپلورر با ابزارهایی که در اختیار شما قرار می دهد، این فرآیند را کارآمدتر و جامع تر می کند.
چگونه سایت نت اکسپلورر از مرور سیستماتیک ادبیات پشتیبانی می کند؟
پایگاه داده‌های کتابشناختی مانند وب آو ساینس Web of Science و اسکوپوس Scopus را می توان برای وظایف فوق استفاده کرد، اما آنها فقط عملکرد محدودی را برای پشتیبانی از جستجوی سیستماتیک ادبیات ارائه می دهند. سایت نت اکسپلورر جستجوی سیستماتیک ادبیات را به روش های مختلف ساده می کند، به ویژه با امکان انتخاب آسان همه انتشاراتی که به مجموعه ای از نشریات استناد می کنند یا توسط آنها استناد می شود.
- ردیابی مسیرهای استناد: فرض کنید مقاله کلیدی را در زمینه تحقیقاتی خود پیدا کرده اید. سایت نت اکسپلورر به شما امکان می دهد مقالاتی را که این مقاله را مورد استناد قرار داده اند (مقالات جدیدتر که بر اساس کار قبلی ساخته شده اند) و همچنین مقالاتی را که توسط این مقاله استناد شده اند (منابعی که مقاله کلیدی بر اساس آنها بنا شده است) را بیابید. با دنبال کردن این مسیرهای استناد، می توانید مجموعه ای جامع از ادبیات مرتبط با موضوع خود را شناسایی کنید.
- شناسایی مقالات مرتبط: سایت نت اکسپلورر همچنین به شما امکان می‌دهد تا با استفاده از یک مقاله به عنوان نقطه شروع، خوشه هایی از مقالات به شدت مرتبط را شناسایی کنید. این خوشه‌ها نشان دهنده حوزه‌های تحقیقاتی فرعی مرتبط با مقاله اصلی هستند و می توانند به شما در یافتن مقالات مرتبط دیگر که ممکن است از طریق جستجوی کلیدواژه از دست داده باشید، کمک کنند.
- کاهش خطر سوگیری تأییدی: سوگیری تأییدی تمایل به جستجوی و تفسیر اطلاعاتی است که از باورهای موجود شما پشتیبانی می کند. سایت نت اکسپلورر با ارائه طیف وسیعی از مقالات مرتبط بر اساس روابط استناد، به شما کمک می کند تا از این سوگیری اجتناب کنید و مجموعه ای متعادل تر از ادبیات را در نظر بگیرید.
به طور کلی، سایت نت اکسپلورر یک ابزار ارزشمند برای محققان در حال انجام مرور سیستماتیک ادبیات است. این نرم افزار به شما کمک می کند تا مجموعه ای جامع و مرتبط از ادبیات را شناسایی کنید و اطمینان حاصل کنید که مرور شما دقیق و مبتنی بر شواهد است.
برای چه نوع اهدافی می توان از سایت نت اکسپلوره استفاده کرد؟
در زیر چند مثال می زنیم. دو مثال اول را می توان نوعی برنامه کاربردی در سطح کلان سایت نت اکسپلورر دانست، در حالی که دو مثال آخر بیشتر در سطح میکرو کاربرد دارند.
- مطالعه توسعه یک زمینه تحقیقاتی در طول زمان. این همان چیزی است که گارفیلد از آن به عنوان تاریخ نگاری الگوریتمی یاد می کند. ایده این است که با نشان دادن مهم‌ترین نشریات در یک حوزه، به ترتیب سالی که در آن منتشر شده‌اند، و روابط استنادی بین این انتشارات، تصویری از توسعه یک حوزه در طول زمان به دست می‌آید. تحلیل‌های سنتی مبتنی بر شبکه‌های جفت استنادی و کتابشناختی نیز می‌توانند برای مطالعه تحولات در طول زمان، به عنوان مثال با مقایسه نتایج به‌دست‌آمده برای دوره‌های زمانی مختلف، مورد استفاده قرار گیرند، اما در سایت نت اکسپلورر تحولات در طول زمان در هسته اصلی تحلیل قرار دارند.
- تعیین حوزه های تحقیقاتی فرض کنید کسی می خواهد همه انتشارات را در یک موضوع تحقیقاتی خاص یا در یک حوزه تحقیقاتی خاص شناسایی کند. ممکن است کسی تلاش کند تا انتشارات را با استفاده از کلمات کلیدی یا بر اساس مجله ای که در آن منتشر شده است شناسایی کند، اما معمولاً نتیجه ناقصی به همراه دارد. انتشاراتی که حاوی کلمات کلیدی مناسب نباشند، از دست خواهند رفت. همین امر در مورد نشریاتی که در مجله مناسب ظاهر نشده اند نیز صدق می کند. با شروع از مجموعه اصلی انتشارات مرتبط،سایت نت اکسپلورر می تواند برای شناسایی انتشارات بر اساس روابط استنادی استفاده شود. برای مثال، می‌توان همه انتشاراتی را انتخاب کرد که حداقل تعداد معینی از روابط استنادی با انتشارات مجموعه اصلی دارند.
در اینجا چند نمونه از کاربردهای سایت نت اکسپلورر آورده شده است:
- یک دانشجوی دکترا از سایت نت اکسپلورر برای بررسی توسعه زمینه تحقیقاتی خود در طول ۲۰ سال گذشته استفاده می‌کند. آنها می‌توانند با شناسایی مقالات کلیدی و ردیابی نحوه استناد آنها به یکدیگر، ببینند که چگونه این زمینه در طول زمان تکامل یافته است.
- یک استاد از سایت نت اکسپلورر برای شناسایی ادبیات مربوط به موضوعی که تدریس می‌کند استفاده می‌کند. آنها می‌توانند با نگاه کردن به خوشه‌های مقالات به شدت مرتبط، فهرستی از مقالات کلیدی را برای خواندن دانش‌آموزان خود ایجاد کنند.
نمونه‌های فوق از کاربردهای سایت‌نت‌اکسپلورر همگی بر روی شبکه‌های استنادی انتشارات علمی تمرکز دارند. متذکر می شویم که سایت نت اکسپلوره ممکن است برای مطالعه سایر انواع شبکه های استناد، به ویژه شبکه های استنادی پتنت ها نیز مورد استفاده قرار گیرد
دانلود و نصب نرم افزار سایت نت اکسپلورر
سایت نت اکسپلوره به صورت رایگان برای اهداف تحقیقاتی و آموزشی غیرتجاری در دسترس است. در زیر می‌توانید جدیدترین نسخه نرم افزار را دانلود کنید.
برای دانلود و اجرای سایت نت اکسپلورر مراحل زیر را انجام دهید:
سایت نت اکسپلورر را ازیکی از لینکهای بالا دانلود کنید.
یک پوشه جدید ایجاد کنید و فایل فشرده دانلود شده را در این پوشه باز کنید.
در سیستم های ویندوز، فایل اجرایی CitNetExplorer Windows(فایل با پسوندexe) را اجرا کنید. در سیستم های دیگر، فایل CitNetExplorer JAR را اجرا کنید.
برای اجرای سایت نت اکسپلورر، جاوا نسخه ۶ یا بالاتر باید روی سیستم شما نصب باشد. اگر جاوا روی سیستم شما نصب نیست، می توانید آن را از لینک زیر دریافت کنید.
به جای دانلود سایت نت اکسپلورر، می توانید آن را مستقیماً از صفحه وب نیز راه‌اندازی کنید. برای این کار باید جاوا روی سیستم شما نصب باشد.
بعد از اینکه فایل برنامه را دانلود کردید، یک فایل فشرده که شامل سه فایل است را داخل فایل دانلودی می بینید:
اولین فایل با پسوند exe فایل برنامه است که اگر دوبار روی آن کلیک کنید، برنامه سریع نصب می شود. فایل دوم یک دستنامه کمک آموزشی برای این نرم افزار است و فایل سوم نیز مجوز برنامه است.
منوهای نرم‌افزار سایت نت اکسپلورر
همانطور که در تصویر می بینید در محیط سایت نت اکسپلورر سه ناحیه یا بخش وجوددارد. ناحیه اول(کادر قرمز) شامل گزینه های open جهت باز کردن فایل ها، save جهت ذخیره کردن فایل ها، screenshut برای گرفتن عکس یا تصویر از شبکه های ایجاد شده،options که محتوای آن را در زیر می بینید:
از دیگر گزینه ها back و forward است. این دوگزینه برای عقب(بازگشت) و جلو کردن فرایندهای ایجاد شبکه به کار می رود. باگزینه drill down می توان استفاده از نفوذ و گسترش عملکرد سایت نت اکسپلورر را برای کاوش در شبکه استنادی انتشارات JOI در موضوع شاخص‌های تاثیر استناد نرمال‌شده میدانی نشان داد. یک گزینه دیگر با عنوان expand نیز وجود دارد که برای گسترش گره های انتخاب شده در شبکه استفاده می شود. این گزینه می تواند برای نمایش ارتباطات بین گره ها و ساختار کلی شبکه مفید باشد. ناحیه دوم(کادر سبز) به ما امکانات ایجاد پارامترهای مورد نیاز در تحلیل‌هایمان رامی دهد. ناحیه سوم(کادر زرد) شبکه های استنادی انتشارات را به شکل مصور نشان می‌دهد.
منابع آموزشی نرم‌افزار سایت نت اکسپلورر
نرم‌افزارهای مشابه
در مقایسه با هیست سایت(هیس سایت) HistCite، سایت نت اکسپلورر می‌تواند شبکه‌های استنادی بسیار بزرگ‌تری را مدیریت کند، که احتمالاً شامل میلیون‌ها نشریه و روابط استنادی است. علاوه بر این، سایت نت اکسپلورر عملکرد پیچیده ای را برای حفاری در یک شبکه استناد ارائه می دهد، به عنوان مثال به کاربران اجازه می دهد در سطح یک شبکه کامل شامل چندین میلیون نشریه شروع کنند و سپس به تدریج در این شبکه تا رسیدن به یک زیرشبکه کوچک شامل مثلاً بیش از ۱۰۰ نشریه که همگی با موضوع خاصی مورد علاقه سروکار دارند.
فرض کنید می‌خواهید یک کتابخانه بزرگ را سازماندهی کنید.
- CitNetExplorer: مثل یک کتابدار حرفه‌ای است که به شما کمک می‌کند کتاب‌ها را بر اساس موضوع، نویسنده، و ارتباط آنها با هم گروه‌بندی کنید. این نرم‌افزار به شما نشان می‌دهد کدام کتاب‌ها بیشتر به هم مرتبط هستند و کدام نویسنده‌ها روی موضوعات مشابه کار می‌کنند.
- Pajek: مثل یک نقشه کش است که از کتابخانه شما یک نقشه بزرگ و زیبا می‌کشد. این نقشه به شما نشان می‌دهد کتاب‌ها چگونه به هم متصل هستند و چه الگوهایی در نحوه‌ی ارتباط آنها وجود دارد.
- VOSviewer: مثل یک عکاس است که از کتابخانه شما یک عکس پانوراما می‌گیرد. این عکس به شما اجازه می‌دهد کل کتابخانه را در یک نگاه ببینید و گروه‌های مختلف کتاب‌ها را تشخیص دهید.
- CiteSpace: مثل یک تحلیلگر است که کلمات کلیدی کتاب‌ها را بررسی می‌کند و به شما می‌گوید کدام کلمات بیشتر با هم استفاده می‌شوند. این به شما کمک می‌کند موضوعات اصلی کتابخانه را شناسایی کنید.
- UCINET: مثل یک مهندس نرم‌افزار است که می‌تواند مدل‌های پیچیده‌ای از ارتباط بین کتاب‌ها ایجاد کند. این مدل‌ها به شما اجازه می‌دهند پیش‌بینی کنید که در آینده چه کتاب‌های جدیدی به کتابخانه اضافه خواهد شد.
- BibExcel: مثل یک صفحه گسترده است که به شما اجازه می‌دهد اطلاعات کتاب‌ها را به صورت جدول وارد کنید و مرتب‌سازی کنید. این نرم‌افزار برای مدیریت اطلاعات اولیه کتاب‌ها بسیار مفید است.
پس چه زمانی از هر کدام از این نرم‌افزارها استفاده کنیم؟
- CitNetExplorer: اگر می‌خواهید روابط بین مقالات علمی را به طور دقیق تحلیل کنید و ساختارهای پنهان در داده‌های علمی را کشف کنید.
- Pajek، VOSviewer: اگر می‌خواهید یک تصویر کلی از شبکه‌ی مقالات علمی داشته باشید و الگوهای کلی را شناسایی کنید.
- CiteSpace: اگر می‌خواهید موضوعات اصلی و روندهای تحقیقاتی را شناسایی کنید.
- UCINET: اگر می‌خواهید مدل‌های پیچیده‌ای از شبکه‌های علمی ایجاد کنید.
- BibExcel: اگر می‌خواهید داده‌های کتابشناختی را مدیریت و سازماندهی کنید.
منابع
https://www.citnetexplorer.nl/
van Eck,Nees Jan; Waltman ,Ludo(2014). CitNetExplorer: A new software tool for analyzing and visualizing citation networks. Journal of Informetrics,8(4), 802-823.
