نرم‌افزار بیبلیوگراف Bibliograph چیست؟
Bibliograph یک برنامه وب منبع باز قدرتمند برای جمع آوری، ویرایش و انتشار داده‌های کتابشناختی است. این نرم‌افزار همانند دیگر نرم‌افزارهای مدیریت منابع، فرایند استناددهی و مدیریت منابع مورد استفاده در پژوهش‌ها را تسهیل می‌کند.
تاریخچه نرم‌افزار بیبلیوگراف
بیبلیوگراف توسط کریستین بولانگر Christian Boulanger توسعه داده شد. به نظرمی رسد در سال ۲۰۲۰ ارائه شده است.
ویژگیها و کاربرد نرم‌افزار بیبلیوگراف
- دارای یک رابط کاربری مدرن و بصری است که زندگی روزمره کار با کتابشناسی و مجموعه های کتابخانه را آسان و سرگرم کننده می کند.
- به محققان، کتابداران، اساتید و دانشجویان اجازه می‌دهد بدون نیاز به نصب نرم‌افزار به صورت محلی به صورت آنلاین با هم کار کنند.
- کاملاً منبع باز و رایگان برای دانلود، نصب، استفاده و تطبیق با نیاز خاص شما است. می تواند به راحتی توسط افزونه ها سازگار و گسترش یابد.
- سازماندهی رکوردهای کتابشناختی در پوشه‌های ثابت یا مجموعه های پویا بر اساس پرس و جوها
- ابرداده غنی، تکمیل خودکار و تشخیص تکراری؛
- به درخواست‌های زبان طبیعی مانند “عنوان شامل هملت و نویسنده با … شروع می‌شود” اجازه می‌دهد.
- سیستم کنترل دسترسی دقیق با کاربران، نقش‌ها، گروه‌ها و مجوزها، امکان مدیریت انعطاف‌پذیر کاربر و کنترل افرادی که مجاز به مشاهده، وارد کردن، ویرایش و حذف داده‌ها هستند را می‌دهد.
- تعداد نامحدودی از پایگاههای اطلاعاتی جداگانه؛
- داده‌ها را از فهرست‌های کتابخانه (از طریق رابط Z39.50)، از فرمت‌های مختلف داده مبتنی بر فایل (RIS، BibTeX، Endnote، MODS، و موارد دیگر) و از فیدهای RSS وارد می‌کند.
- صادرات به فرمت‌های مختلف باز و انتشار پوشه ها به عنوان فید RSS.
- با استفاده از الگوهای CSL و پردازشگر سبک citeproc (http://citationstyles.org) رکوردهای کتابشناختی را با سبک‌های استنادی مختلف (APA، شیکاگو، …) قالب‌بندی می‌کند.
- تشخیص و نمایش مدخل‌های تکراری
- امکان ایجاد و بازیابی بکاپ‌های فوری از پایگاههای اطلاعات فردی.
- ادغام LDAP برای اتصال به سرورهای LDAP موجود؛
- ایجاد انجمن کاربران
دانلود و نصب نرم‌افزار بیبلیوگراف
نرم‌افزار بیبلیوگراف رایگان است. توسعه‌دهندگان این نرم‌افزار در بخش نصب نرم‌افزار بیان کرده‌اند: بیبیلیوگراف باید روی هر پلتفرمی که بتواند یک نسخه رسمی پشتیبانی شده از PHP و یک سرور وب را اجرا کند، کار کند. با این حال، آزمایش و توسعه با Debian & Ubuntu & MacOS انجام می شود.
به زبان ساده:
- بیبیلیوگراف به طور رسمی از سیستم عامل‌های Debian، Ubuntu و macOS پشتیبانی می‌کند.
- اگرچه بیبیلیوگراف ممکن است روی سیستم عامل‌های دیگر کار کند، اما توسعه‌دهندگان فقط برای Debian، Ubuntu و macOS پشتیبانی رسمی ارائه می‌دهند.
- اگر از سیستم عاملی غیر از Debian، Ubuntu یا macOS استفاده می‌کنید، ممکن است در صورت بروز مشکلات، پشتیبانی محدودی دریافت کنید.
پیش‌نیازهای نصب بیبلیوگراف
قبل از شروع نصب، مطمئن شوید که سیستم شما دارای پیش‌نیازهای زیر است:
- سرور وب: یک سرور وب مانند آپاچی (Apache) یا نگینکس (Nginx).
- پایگاه داده: یک پایگاه داده مانند MySQL یا PostgreSQL.
- PHP: نسخه PHP با پشتیبانی از تمامی افزونه‌های مورد نیاز بیبیلیوگراف.
- Composer: یک ابزار مدیریت وابستگی برای PHP.
مراحل نصب
- دانلود فایل‌های بیبیلیوگراف:
- به وب‌سایت رسمی بیبیلیوگراف مراجعه کرده و آخرین نسخه آن را دانلود کنید.
- فایل دانلود شده را در دایرکتوری مورد نظر روی سرور خود استخراج کنید.
- ایجاد پایگاه داده:
- یک پایگاه داده جدید با نام دلخواه خود ایجاد کنید.
- اطلاعات مربوط به پایگاه داده (نام پایگاه داده، نام کاربری، رمز عبور، میزبان) را یادداشت کنید.
- تنظیمات فایل پیکربندی:
- فایل
config.phpموجود در دایرکتوری اصلی بیبیلیوگراف را با استفاده از یک ویرایشگر متن باز کنید. - اطلاعات پایگاه داده را در قسمت مربوطه وارد کنید.
- سایر تنظیمات مورد نظر (مانند آدرس ایمیل ادمین، زبان پیش‌فرض و …) را نیز در صورت نیاز تغییر دهید.
- فایل
- نصب وابستگی‌ها:
- در ترمینال(خط فرمان)، به دایرکتوری(پوشه) اصلی بیبیلیوگراف بروید و دستور زیر را اجرا کنید:
composer install. برای اجرای دستورcomposer install، دستگاه شما باید به اینترنت متصل باشد تا Composer بتواند وابستگی‌ها را دانلود کند. - این دستور تمام وابستگی‌های مورد نیاز بیبیلیوگراف را نصب خواهد کرد.
- در ترمینال(خط فرمان)، به دایرکتوری(پوشه) اصلی بیبیلیوگراف بروید و دستور زیر را اجرا کنید:
- ایجاد دسترسی به دایرکتوری:
- اطمینان حاصل کنید که سرور وب شما مجوز دسترسی خواندن و نوشتن به دایرکتوری بیبیلیوگراف و زیر دایرکتوری‌های آن را دارد.
- دسترسی به بیبیلیوگراف:
- در مرورگر خود، آدرس وب‌سایت خود را همراه با دایرکتوری بیبیلیوگراف وارد کنید
- در صورتی که همه چیز به درستی انجام شده باشد، صفحه نصب بیبیلیوگراف برای شما نمایش داده خواهد شد.
نکات مهم
- مجوزها: اطمینان حاصل کنید که مجوزهای فایل‌ها و دایرکتوری‌ها به درستی تنظیم شده‌اند.
- پیکربندی سرور: ممکن است نیاز به پیکربندی اضافی در سرور وب خود داشته باشید (مثلاً فعال کردن افزونه‌های PHP مورد نیاز).
- پشتیبانی از زبان فارسی: برای پشتیبانی از زبان فارسی، ممکن است نیاز به نصب افزونه‌های اضافی یا تنظیمات خاص داشته باشید.
- مستندات رسمی: همیشه به مستندات رسمی بیبلیوگراف مراجعه کنید تا از آخرین تغییرات و بهترین روش‌های نصب آگاه شوید.
منوهای نرم‌افزار بیبلیوگراف
محیط نرم‌افزار سه بخش اصلی دارد. پوشه اصلی(مستطیل عمودی سمت چپ تصویر زیر) که پروژه‌ها در آن قرار می‌گیرند Adminstrator نام دارد. یک پوشه دیگر در کنار این پوشه به نام Data sources قرارگرفته که داده‌ها در آن قرار می‌گیرند. این دو پوشه در نوار عنوان قرار گرفته‌اند. زیر این دو پوشه نام و سلسله مراتب پوشه‌های حاوی پروژه قرار گرفته‌اند.
در گوشه سمت راست از بالای پنجره یک باکس جستجو وجود دارد که برای یافتن منابع با کلیدواژه مناسب است.هر پروژه یا کتابخانه‌ای که باز می‌شود، محتویات مدخل‌ها درقسمت سمت راست صفحه قابل مشاهده است. در پایین ترین بخش و بخش سوم محتویات هر مدخل که موس را روی آن قرار دهید، به شما نشان داده می‌شود.
نرم‌افزارهای مشابه
نرم‌افزارهای متن باز و رایگان مانند زوترو و جاب‌رف JabRef معمولاً جامعه کاربری فعال‌تری دارند و پشتیبانی بهتری ارائه می‌دهند. در مقابل، نرم‌افزارهای تجاری مانند اندنوت ممکن است پشتیبانی اختصاصی و حرفه‌ای‌تری داشته باشند. بسیاری از نرم‌افزارهای جدیدتر از قابلیت‌های ابری پشتیبانی می‌کنند که به شما اجازه می‌دهد تا به منابع خود از هر دستگاهی دسترسی داشته باشید و با دیگران همکاری کنید. در مورد بیبلیوگراف در سایت این نرم‌افزار در مورد این قابلیت صحبتی نشده است و احتمالا پشتیبانی ابری ندارد. درمورد رابط کاربری، نرم‌افزار اندنوت رابط کاربری قدرتمند، ویژگیهای پیشرفته، اما تجاری و هزینه بالا دارد. در مورد مندلی رابط کاربری جذاب، قابلیت‌های شبکه اجتماعی دارد ولی برای بیبلیوگراف رابط کاربری ساده است و ویژگیهای پیشرفته مانند این دو نرم‌افزار ندارد.
منبع
https://cboulanger.github.io/bibliograph/
