کتاب «کلمات سید العرب ابی الحسن علی بن ابی طالب صلوات الله علیه» متنی مهم از فرمایشات امیرالمؤمنین علیه‌السلام که پیش از نهج‌البلاغه تدوین شده و به تازگی نسخه‌ای از آن در کتابخانه سلیمانیه ترکیه کشف شده است.
مؤلف این کتاب آقای ابو الحسن علی بن طاهر الزینبی الجعفری الاصفهانی (از دانشمندان شیعه در قرن ۴ و ۵ هـ) است.
رونمایی این کتاب در کتابخانه علامه مجلسی قم در مهرماه ۱۴۰۳ و همچنین در مشهد در آذرماه ۱۴۰۳برگزار شد. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن موسوی بروجردی؛ مصحح و محقق کتاب «سید العرب ابی‌الحسن علی‌بن‌ابیطالب(ع)» در مراسم رونمایی با بیان اینکه در قرن اول در بین اصحاب امیرالمؤمنین(ع) کتب متعددی داریم، گفت: خطبه‌های امام علی(ع) چون دارای معانی و پیچیدگی‌های زیادی است و مضامین عالی دارد از همان قرن اول مورد توجه دانشمندان و صحابه آن حضرت قرار گرفته است و برخی از آنان در همان جلسه‌ای که امام(ع) خطبه ایراد فرموده بودند اقدام به کتابت آن می‌کردند.
وی با بیان اینکه کتاب مذکور به دلایل مختلفی قبل از نهج‌البلاغه و یا حداقل معاصر نهج‌البلاغه تالیف شده است، اضافه کرد: اول به دلیل اینکه مکان وی از سرزمین محل نهج‌البلاغه یعنی بغداد بسیار دور بوده و هیچ اطلاعی هم از تالیف کتاب نهج‌البلاغه نداشته است همچنین به این دلیل که سبک و ترتیب این کتاب هیچ شباهتی به ترتیب نهج‌البلاغه ندارد؛ بسیاری از روایات این کتاب نه در نهج‌البلاغه بلکه برخی در هیچ منبع دیگری هم وجود ندارد و دلیل دیگر اینکه حتی روایات مشترک با نهج‌البلاغه اختلافاتی در برخی ضبط‌ها دارد که نشان می‌دهد مآخذ و منابع او غیر از مآخذ و منابع سیدرضی در نهج‌البلاغه است.
پژوهشگر کتابخانه علامه مجلسی اظهار کرد: این کتاب جایگاه ویژه‌ای در بین کتب تراثی دارد زیرا میراث بسیار کهن شیعی است و موضوعی که به آن پرداخته است موضوع مهم و حساس برای شیعیان و مسلمین است ضمن اینکه منقولات منحصر به فرد دارد و منقولات مشترک هم با نهج‌البلاغه و سایر منابع اسلامی تفاوت‌هایی دارد.
وی با بیان اینکه ما با کمک این کتاب می‌فهمیم منابع او غیر از منابع سیدرضی بوده است، ادامه داد: برخی نسبت به کتاب سیدرضی تشکیک کرده و گفته‌اند برخی مطالب از خود سیدرضی است و نه حضرت علی(ع)؛ انتشار این نسخه که در سرزمینی بسیار دور از بغداد و توسط فردی از یک خاندان بسیار شناخته شده تالیف شده است به راحتی کمک می‌کند تا در اعتبارسنجی به نهج‌البلاغه کمال بهره را ببریم.
کلمات سیّد العرب أبي الحسن علي بن أبي طالب صلوات الله علیه
کتابخانه علامه مجلسی، چاپ اول، قم، ۱۴۴۶ق. برابر ۱۴۰۳ش.
شرح پدیدآور:
کلمات سیّد العرب أبي الحسن علي بن أبي طالب صلوات الله علیه؛ السیّد أبوالحسن محمّد بن طاهر الجعفري الزینبي الإصفهانی، المعروف بالأشرف الجعفري، تحقیق: لنجنة من المحقّقین في مکتبة العلّامة المجلسي؛ مرکز التحقیقات والدراسات التراثیّة في قم المقدّسة، مراجعة وإشراف: السيّد حسن الموسوي البروجردي
شناسه افزوده:
موسوی بروجردی، حسن، ۱۳۵۸ – مقدمه نویسو
مکتبة العلّامة المجلسي (قم)
اشراف:سید حسن موسوی بروجردی
با مقدمه:سید حسن موسوی بروجردی
رده دیویی:
۲۹۷/۹۵۱۵
قطع: وزيرى
نوع جلد: گالینگور
شابک:
۹۷۸-۶۰۰-۶۲۹۵-۴۵-۹
فروست:
من التراث الشیعي؛ ۴
