دونالد ترامپ اندکی پس از سوگند خوردن به عنوان چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور ایالات متحده در روز دوشنبه، مجموعه‌ای از فرمان‌های اجرایی را امضا کرد که می‌تواند علم را در داخل و خارج از کشور دگرگون کند. این فرمان‌ها که اقدامات دولت فدرال را هدایت می‌کنند اما نمی‌توانند قوانین موجود را تغییر دهند، به منظور تغییر سیاست‌ها و اولویت‌ها در مسائل علمی مختلف، از جمله تغییرات آب‌وهوایی و سلامت عمومی، طراحی شده‌اند. این دستورات همچنین هدف کاهش نیروی کار دولت، که شامل دانشمندان نیز می‌شود، و احتمالاً کاهش اختیارات آن را دنبال می‌کنند.
هنوز مشخص نیست که این فرمان‌ها چه میزان تأثیر عملی خواهند داشت، اما متخصصان سیاست‌گذاری که با مجله نیچر (Nature) صحبت کرده‌اند، می‌گویند که این فرمان‌ها به‌وضوح جهت‌گیری ترامپ برای هدایت ایالات متحده در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش را نشان می‌دهند.
گرچن گلدمن، رئیس اتحادیه دانشمندان نگران، یک گروه مدافع مستقر در کمبریج، ماساچوست، می‌گوید: «بخش زیادی از قدرت فرمان‌های اجرایی در پیام آن‌ها نهفته است». او اضافه می‌کند: «پیامی که تاکنون دریافت شده این است: دولت در تلاش است تا هم کارشناسان دولتی را تضعیف کند و هم فرایندهایی را که بر اساس آن‌ها تصمیمات علمی گرفته می‌شوند.»
تغییرات آب‌وهوایی
ترامپ در یکی از فرمان‌های خود نشان داد که – مشابه دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ – قصد دارد ایالات متحده را از توافق‌نامه آب‌وهوایی پاریس (مصوب ۲۰۱۵) خارج کند. با اشاره به نگرانی‌های امنیت ملی و تأثیر قیمت بالای انرژی که به گفته او «شهروندان آمریکایی را نابود می‌کند»، ترامپ وضعیت اضطراری انرژی ملی اعلام کرد. این اقدام می‌تواند به دولت او اجازه دهد پروژه‌های انرژی مبتنی بر سوخت‌های فسیلی را تسریع کند.
در این فرمان اضطراری، یکی از چندین دستوری که بر مسائل انرژی تمرکز دارد، ترامپ اعلام کرد که آژانس‌های ایالات متحده می‌توانند پروژه‌های انرژی را شناسایی کنند که به دلیل قوانین فدرال، از جمله مقررات محافظت از گونه‌های در معرض خطر، به تعویق افتاده‌اند. این آژانس‌ها سپس مجاز خواهند بود که این پروژه‌ها را سریع‌تر تأیید کنند، حتی با استفاده از «هرگونه اختیارات قانونی اضطراری».
مارک ماسلین، دانشمند سیستم زمین در کالج دانشگاهی لندن می‌گوید: اما کار ترامپ محدودیت‌هایی نیز دارد، زیرا در بسیاری از موارد «اقتصاد بر ترامپ پیروز می‌شود». به گفته او، اکنون سرمایه‌گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی بسیار ارزان‌تر از قبل شده است و به همین دلیل این سرمایه‌گذاری‌ها ادامه خواهند یافت.
در مقایسه، ترامپ در خروج ایالات متحده از توافق‌نامه پاریس کار ساده‌تری خواهد داشت. این توافق‌نامه نزدیک به ۲۰۰ کشور را متعهد می‌کند که گرم شدن زمین را به ۱.۵ تا ۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش از صنعتی محدود کنند. در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، دولت او مجبور شد بیش از سه سال منتظر بماند تا به‌طور رسمی از این توافق‌نامه خارج شود، به دلیل قوانین این پیمان. جو بایدن، که پس از ترامپ به ریاست‌جمهوری رسید، سریعاً این توافق‌نامه را مجدداً امضا کرد. این بار، روند خروج تنها یک سال طول خواهد کشید.
اگرچه توافق‌نامه پاریس بدون ایالات متحده – دومین منتشرکننده بزرگ گازهای گلخانه‌ای در جهان – همچنان به کار خود ادامه خواهد داد، بسیاری از پژوهشگران نگران هستند که خروج ایالات متحده فشار بر سایر کشورها را برای اقدام کاهش دهد. این در حالی است که زمین در سال گذشته بالاترین دمای خود را ثبت کرده و دانشمندان می‌گویند کشورها باید تلاش خود را برای کاهش انتشار گازها افزایش دهند تا به هدف جهانی برسند.
گلدمن می‌گوید: «هر چیزی که این تلاش را به تأخیر بیندازد یا متوقف کند، منجر به از دست رفتن جان انسان‌ها خواهد شد».
خروج از سازمان جهانی بهداشت
همان‌طور که انتظار می‌رفت، ترامپ همچنین فرمانی را امضا کرد که ایالات متحده را از سازمان جهانی بهداشت (WHO)، یک آژانس سازمان ملل که مسئول سلامت جهانی است، خارج کند. رئیس‌جمهور جدید مدعی است که این سازمان در مدیریت همه‌گیری کووید-۱۹ ضعیف عمل کرده است. او همچنین اعلام کرده که ایالات متحده در مقایسه با سایر کشورها مبلغی نامتناسب از حق عضویت این سازمان را پرداخت می‌کند.
ترامپ در ماه مه ۲۰۲۰، در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، اعلام کرد که ایالات متحده از سازمان جهانی بهداشت خارج خواهد شد، اما به دلیل اینکه این فرایند یک سال طول می‌کشد، بایدن در اولین روز کاری خود در سال ۲۰۲۱ جلوی این خروج را گرفت.
منبع: https://www.nature.com/articles/d41586-025-00197-x
