شرکت گوگل به تازگی از مدل هوش مصنوعی جدید خود رونمایی کرده است که مانند یک «ماهواره مجازی» عمل میکند. این سیستم با کاوش در تریلیونها تصویر ماهوارهای، رادار و دادههای دیگر، تغییرات سطح زمین و آبهای کمعمق را در سراسر کره زمین رصد میکند. این پروژه عظیم مورد تحسین محققان قرار گرفته است، اما آنها خواستار اطلاعات بیشتر از گوگل در مورد نحوه عملکرد آن هستند و تأکید دارند که مسئولیت تأیید نقشههای تولید شده با این ابزار بر عهده دانشمندان است.

هوش مصنوعی جدید آلفاارس چگونه عمل می کند؟
این مدل که آلفاارس فاندیشن AlphaEarth Foundations نام دارد، قادر است جهان را «در هر مکان و زمانی» نقشهبرداری کند. کریستوفر براون، مهندس تحقیقاتی در گوگل دیپمایند۱، در این باره میگوید:
دانشمندان می توانند از این ابزار برای شناسایی بهترین مکانها برای پروژه های انرژی پاک، مطالعه اثرات زیست محیطی، تغییرات اقلیمی، رصد جنگل زدایی و موارد دیگر استفاده کنند.
گوگل و واحد هوش مصنوعی DeepMind آن، مقالهای را در سرور پیشچاپ آرچایو arxiv منتشر کردهاند که جزئیات این مدل، آزمایشهای اولیه و مجموعه دادههای پوشش زمین از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ را شرح میدهد. در این مقاله ادعا شده است که آلفاارس از نظر دقت و تراکم دادهها، از مدلهای مشابه هوش مصنوعی پیشی گرفته و باعث صرفهجویی در زمان محاسبات و کاهش مصرف انرژی شده است.
تسریع تحقیقات زیستمحیطی
نیکلاس موری، زیستشناس حفاظت از محیط زیست در دانشگاه جیمز کوک استرالیا، که خود در پروژه اطلس جهانی اکوسیستمها نقش دارد، اشاره میکند که تیم او معمولاً «دهها تا صدها روز» صرف پردازش دادههای ماهوارهای میکنند تا نقشههایی مانند تغییرات تالابهای جزر و مدی را تهیه کنند. او ابراز امیدواری کرده است که مدل جدید گوگل بتواند این فرآیند را به طور قابل توجهی کارآمدتر کند.
آلفاارس چگونه به یکپارچهسازی دادهها کمک می کند؟
گوگل اعلام کرده است که مجموعه دادههای آلفاارس را به طور منظم بهروزرسانی و از طریق پلتفرم Earth Engine خود در دسترس قرار خواهد داد. این پلتفرم در حال حاضر میزبان مخازن دادههای مربوط به کشاورزی، جنگلزدایی و آبوهوا است. AlphaEarth با ترکیب این دادهها، محصولی یکپارچه ایجاد میکند که بررسی آن برای دانشمندان آسانتر است.

سیستم هوش مصنوعی AlphaEarth Foundations تصاویر ماهوارهای، مانند این تصویر از زمینهای کشاورزی آبیاری شده، را با انواع دیگر نقشهها ادغام میکند تا تصویری غنی از دادهها از زمین ارائه دهد.
ماهوارهها جهان را با ویژگیهای بصری مانند رنگ و ابرها مشاهده میکنند، اما AlphaEarth این دادهها و موارد دیگر را به «نمایشهای دیجیتال» یا همان Embeddings تبدیل میکند. این نمایشها امکان جستجوی آسان ویژگیهایی مانند گونههای درختی، ساختمانها و آبهای زیرزمینی را فراهم میسازند. دادهها در مربعهای ۱۰ متری بستهبندی شدهاند که کل سطح زمین و مناطق ساحلی را پوشش میدهند. براون توضیح میدهد:
این امر به بنیادهای آلفاارس اجازه می دهد تا تصویری کامل تر، سازگارتر و با جزئیات بسیار بالا از تکامل سیاره ما ارائه دهد.
چالشها و انتظارات آینده
سلیمان هسیانگ، که در دانشگاه استنفورد در زمینه سیاستهای زیستمحیطی جهانی تحقیق میکند و یکی از بنیانگذاران مدل رقیب MOSAIKS2 است، مقیاس این پروژه را «بیسابقه» خوانده و به تیم گوگل تبریک گفته است. با این حال، او تأکید کرده است که بر اساس دادههای منتشر شده، ارزیابی عملکرد مدل و مقایسه آن با سایر مدلهای موجود دشوار است. هسیانگ خواستار انتشار دادههای خام آزمایشهای گوگل شده است تا سایر محققان نیز بتوانند از آنها بهرهمند شوند و تحقیقات خود را بر اساس آن پیش ببرند.
موری نیز معتقد است که در نهایت، وظیفه ارزیابی دقت دادهها و شناسایی محدودیتهای احتمالی، بر عهده محققان خواهد بود. گوگل در مقابل، اعلام کرده است که اطلاعات لازم برای ارزیابی مدل و عملکرد آن را در اختیار دانشمندان قرار داده است.
- Google DeepMind یک آزمایشگاه پیشگام هوش مصنوعی است که در سال ۲۰۱۰ تأسیس شد و در سال ۲۰۱۴ توسط گوگل خریداری شد. این شرکت به دلیل توسعه هوش مصنوعی پیشرفته، از جمله AlphaGo (اولین هوش مصنوعی که قهرمان جهان Go را شکست داد) و AlphaFold (پیشبینیکننده ساختار پروتئینها)، مشهور است. هدف آن پیشبرد هوش مصنوعی و حل چالشهای واقعی جهان است. ↩︎
منبع:
https://www.nature.com/articles/d41586-025-02412-1