معرفی استانداردهای فنی

استاندارد فنی چیست؟

از نظر فنی وضع قوانین و مقررات برای تعیین کیفیت و  مشخصات مطلوب یک کالا یا خدمات را استاندارد می گویند. یک نمونه از انواع استانداردهای موجود در سطح دنیا استانداردهای فنی هستند. استانداردهای فنی به طورکلی در واحدهای صنعتی، فنی و خدماتی با هدف ایجاد یک زبان مشترک بین گروهی تنظیم و تدوین می گردد. گسترش و توسعه استانداردهای فنی از کشور آمریکا آغاز شده است و به دلیل برخورداری از کیفیت بالا و تخصصی بودن، این استانداردها از اعتبار جهانی برخوردار هستند. استانداردهای فنی و مهندسی در رشته های مختلف از جمله مهندسی مواد، مکانیک، عمرانی، شیمی، هوافضا، صنایع و سایر رشته ها به عنوان یک نیاز و آشنایی با آنها لازم و ضروری است و به عنوان ابزار کار می تواند به شاغلین در صنایع مختلف کمک کند. استفاده از این استانداردها در همه صنایع و علوم فنی و مهندسی مانند کارخانه های تولیدی، تولید قطعات، راهسازی، ساختمان سازی، سد سازی، ساخت لوازم و سایر امور صنعتی و عمرانی لازم و ضروری است.

چند نمونه استاندارد فنی:

1. NACE: انجمن بین المللی مهندسین خوردگی نیس National Association of Corrosion Engineers که توسط ﯾﺎزده ﺗﻦ از ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺧﻮردﮔﯽ در ﺻﻨﻌﺖ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ فعالیت خود را آغاز کرد در زمینه ارائه استانداردهای خوردگی فعالیت دارد.  ﻫﺪف این سازمان کاهش هزینه های هنگفت ناشی از ﺧﻮردﮔﯽ، ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ و ﮔﺴﺘﺮش داﻧﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺧﻮردﮔﯽ اﺳﺖ. اﻣﺮوزه اﯾﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮﺟﻊ ﺧﻮردﮔﯽ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی زﯾﺎدی در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮده و هم اکنون یکی از پرکاربردﺗﺮﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردهای ﺧﻮردﮔﯽ در واﺣﺪﻫﺎی ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﮐﺸﻮر ﻣﺎ اﺳﺖ.
2. ASME: انجمن مهندسان مکانیک آمریکا American Society of Mechanical Engineers یک انجمن علمی مهندسی با تمرکز در زمینهٔ مهندسی مکانیک است که در سال ۱۸۸۰ برای تدوین استاندارد دیگ‌های بخار بنیان گذاشته شد. امروزه این مؤسسه در راستای اهدای کمک مالی، برای توسعه تکنولوژی و توسعه نیروی انسانی به منظور بهبود افزایش کیفیت زندگی بشر فعال است. ASME دارای بیش از ۶۰۰ استاندارد و آیین‌نامه است، که شامل شامل استانداردهایی در زمینه دیگ بخار و مخازن تحت فشار، آسانسورها، اندازه‌گیری جریان سیالات در کانال‌های بسته، جرثقیل‌ها، ابزار دستی و ماشینی است.
3. IEEE: انجمن مهندسی برق و الکترونیک Institute of Electrical and Electronics Engineers بزرگترین سازمان فنی و حرفه ای در جهان است که با فعالیت در جهت پیشرفت فناوری با هدف خدمت به بشریت در سطح دنیا فعالیت می نماید. یکی از مهمترین محصولات ارائه شده توسط IEEE استانداردهای آن است که در موضوعاتی مانند الکترونیک، هوا و فضا، قدرت و انرژی، مهندسی هسته ای، رباتیک، فناوری بلاک چین، امنیت سایری، سلامت دیجیتال، مبانی شبکه هوشمند، فناوری اطلاعات، فناوری خودرو، تحقیقات شبکه هوشمند، مخابرات، رادیو و بسیاری موضوعات دیگر ارائه می شود.
4. CLSI: موسسه استاندارد بالینی و آزمایشگاهی Clinical & Laboratory Standards Institute یک سازمان غیر انتفاعی است که به منظور ارتقاء تعالی در پزشکی آزمایشگاهی راه اندازی و توسعه یافته است. هدف این سازمان تقویت تعالی در پزشکی آزمایشگاهی بوده و این کار را با تدوین استانداردهای آزمایشگاهی بالینی مورد اجماع صنعت، دولت و متخصصان مراقبت های بهداشتی انجام می دهد. استانداردهایی که با بهبود کیفیت و کارآیی آزمایشها، منجر به بهبود ارائه خدمات مراقبت از بیمار و بهداشت عمومی در سراسر جهان شده است. تقریباً ۵۰ سال است که CLSI به عنوان یک نهاد تحول آور در تدوین و اجرای استانداردهای تست آزمایشگاه پزشکی شناخته شده است.

5. ASCE: انجمن مهندسی عمران آمریکا American Society of Civil Engineers بزرگترین نهاد حرفه ای در زمینه مهندسی عمران در سطح دنیا است که با هدف پیشبرد حرفه مهندسی عمران در جهت محافظت از سلامتی، ایمنی و پایداری افراد فعالیت می نماید. ASCE مجموعه استانداردهایی را به عنوان راهنمای فعالیت سایر مهندسان عمران در سطح دنیا منتشر می نماید که دارای ارزش علمی و حرفه ای بسیار بالایی برای جامعه مهندسی هستند. استانداردها به نوعی دستورالعمل های حرفه ای برای فعالیت های عمرانی هستند تا از بروز خطاها در امور مهندسی پیشگیری نمایند. در حال حاضر ASCE دارای بیش از ۱۵۰ مجموعه استاندارد است.

6. VDE: انجمن برق و الکترونیک آلمان German Electrical and Electronics Standard یکی از مشهورترین مراکز انتشارات برق و الکترونیک در آلمان است که اقدام به انتشار منابع مرتبط با این حوزه به شکل های گوناگون می نماید. از جمله انتشارات مهم این انجمن می توان به انتشار استانداردهای برق و الکترونیک اشاره نمود. استانداردهای تدوین شده توسط این انجمن به صورت نسخه های چاپی و الکترونیکی در اختیار کاربران قرار می گیرند. در حال حاضر این انجمن دارای بیش از ۳۰۰۰ استاندارد تدوین شده در این حوزه است.
7. API: موسسه نفت آمریکا American petroleum institute یکی از مهم ترین مراکز نگه داری و تدوین استانداردهای صنعت نفت و گاز در جهان است. استانداردهای API کمک بسیاری به صنعت به منظور جلب رضایت مصرف کنندگان و همچنین تولید و اختراع محصولات با کیفیت کرده است. بازاریابی، انتقال، پالایش، ایمنی، اندازه گیری نفت، اکتشاف و تولید ازجمله موضوعاتی است که در استانداردهای این سازمان مورد توجه هستند.
8. CODEX: کودکس Codex Alimentarius مجموعه ای از استانداردها، آئین نامه و دستورالعمل ها از سوی فائو در زمینه استاندارد مواد غذایی است که به منظور محافظت از سلامت مصرف کننده و ترویج عدالت در تجارت مواد غذایی از سال ۱۹۶۳ مشغول به فعالیت است. استانداردهای ارائه شده توسط کودکس اطمینان از ایمن بودن مواد غذایی و خرید و فروش آن را تضمین می کند. استفاده از این استانداردها در زمینه تجارت مواد غذایی بسیار مهم بوده و موجب اطمینان مصرف کننده از مواد غذایی می شود. از استانداردهای موجود می توان به استاندارد عسل، انواع کنسروها، روغن های خوراکی، گوشت های گرم و منجمد، آب های معدنی، سبزیحات و میوه ها، خشکبارها، خوراکی های نانی و کیک ها، استاندارد آرد و گندم و بسیاری از موارد دیگر اشاره نمود.
9. ETSI: انجمن مخابرات اروپا European Telecommunication Standards Association علاقمندان حوزه مخابرات و ارتباطات را گردهم می آورد تا با تصویب و آزمایش استاندارها، استانداردهای قابل استفاده در سطح جهانی را برای فعالان این حوزه فراهم آورند. این سازمان در سطح منطقه ای اروپا نقش ویژه ای دارد و از ارکان های اصلی تدوین استاندارد در این زمینه بشمار می رود. این سازمان سالانه بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ استاندارد تدوین کرده و در دسترس کاربران خود قرار می دهد. استانداردهای تدوین شده هر کدام به هدف خاص خود تولید می شوند، به عنوان مثال برخی از آنها برای تامین نیازهای خاص اروپا بوده، برخی برای توضیح جزئیات فنی یک موقعیت خاص هستند، برخی بنا به درخواست سازمان های خاص مانند سازمان تجهیزات هواپیمایی تدوین می شوند و به همین ترتیب انواع استانداردها توسط این سازمان تدوین می شوند.
10. ASTM: انجمن آزمون و مواد آمریکا American Society for Testing and Materials یک سازمان بین المللی توسعه ی استاندارد است که استانداردهای فنی را به صورت داوطلبانه تعریف و به چاپ می رساند . این استانداردها گستره ی وسیعی از مواد تولیدات، سیستم ها و وسیله ها را شامل می شود. استانداردهای فنی و تولیدی این انجمن هر ساله به صورت کتاب سال منتشر می شود .
11. JASO: سازمان استانداردهای اتومبیل ژاپن Japanese Automotive Standards Organization در سال ۱۹۴۷ با هدف پیشرفت و توسعه علم و فناوری مربوط به اتومبیل فعالیت خود را آغاز کرد. از مهمترین فعالیت های این سازمان بخش انتشارات و تدوین استانداردهای آن است.  این مجموعه با گردهم آوری متخصصان حوزه صنعت اتومبیل اقدام به تدوین استانداردهایی با هدف پیشرفت فناوری، اطمینان از ایمنی و بهره وری در تولید اتومبیل می نمایند.
12. TAPPI: سازمان استاندارد کاغذ و کارتن آمریکا Technical Information Papers در سال ۱۹۱۵ راه اندازی شد. هدف این سازمان اشتراک گذاری تجربیات و ایده سازی و استفاده از امکانات فنی جدید در زمینه تولید کاغذ و کارتن بود. تدوین استانداردهای بین المللی یکی از مهمترین فعالیت های این سازمان است. استانداردهای تدوین شده توسط این انجمن توسط یک کمیته فنی بررسی و تکمیل می شوند. همچنین استانداردهای طرح شده شامل اطلاعات خاصی مانند گزارش های فنی، تعاریف تولیدی، دستورالعمل ها و سایر اطلاعات مفید دیگر نیز هستند.
13. AMPP: انجمن استاندارد پوشش های محافظتی آمریکا  Society for Protective Coatingsبیش از ۱۴۵ سال است که در زمینه عایق های حفاظتی مواد به منظور پیشگیری از خوردگی فعالیت می کند. این انجمن در زمینه انتقال تجربیات، بررسی فناوری های نوین، ارائه ایده ها در زمینه حفاظت از مواد و عملکرد بهتر آنها، بررسی پوشش های محافظتی و مواردی از این قبیل در حال خدمت رسانی به مردم است. این انجمن به منظور اطمینان از بالاترین درجه کیفیت پوشش های محافظتی، بهره وری و ایمنی بالاتر در صنعت پوشش محافظتی اقدام به تدوین استانداردهای ملی و بین المللی نموده است. در حال حاضر این انجمن معتبرترین و برجسته ترین سازمان در این زمینه در سطح دنیا است. استانداردهای تدوین شده در زمینه های گوناگون مانند پوشش های حفاظتی، ساینده ها، عملکرد و کاربرد سیستم های پوششی، صلاحیت پیمانکاران، فناوری های جدید در این صنعت و موارد دیگر هستند.

انواع دسترسی به استانداردها:

1. دسترسی اپن اکسس: برخی از استانداردهایی که توسط شرکت های صنعتی و یا مراکز علمی تهیه و تدوین می شوند به صورت رایگان منتشر شده و در دسترس دیگر کاربران قرار می گیرند.
2. دسترسی غیر رایگان: برای دستیابی به این دسته از استانداردها کاربران نیازمند به خریداری آنها از سازمن تهیه کننده استاندارد هستند. این گونه از استانداردها به طور معمول در سطح جهانی منتشر شده و دریافت آنها نیازمند پرداخت هزینه است. یابش امکان خرید این استانداردها با هزینه ای مناسب برای کاربران فراهم آورده است. برای سفارش استاندارد مورد نظر خود میتوانید به قسمت درخواست موردی یابش مراجعه نمایید.