گوگل اسکالر (Google Scholar) یک موتور جستجوی رایگان است که توسط گوگل برای جستجوی متون علمی و آکادمیک ایجاد شده است. این سرویس به کاربران امکان می‌دهد تا مقالات، پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها، چکیده‌ها، و سایر منابع علمی را در طیف گسترده‌ای از رشته‌های علمی جستجو کنند. گوگل اسکالر با جمع‌آوری و سازماندهی منابع از ناشران دانشگاهی، انجمن‌های حرفه‌ای، مخازن آنلاین، دانشگاه‌ها و سایر وب‌سایت‌ها، به محققان، دانشجویان و علاقه‌مندان به علم کمک میکند تا به راحتی به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
موتور جستجوی گوگل اسکالر چیست؟
گوگل اسکالر یک موتور جستجوی اسناد و مدارک علمی است که، روشی ساده برای جستجوی گسترده در میان متون پژوهشی ارائه می‌دهد. در انواع مدارک و منابع مانند مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها، چکیده‌ها،پتنت ها، رفرنس ها و احکام دادگاه جستجو میکند.
اسکالر، پایگاه دادۀ تحت نظارت انسان، نیست. بلکه یک موتور جست‌وجو مربوط به کل فضای وب است که نتایج را بر اساس معیارهای خاص و به صورت خودکار فراخوانی کرده و نمایش می‌دهد. معیار علمی بودن نتایج گوگل اسکالر، معمولا استنادات منابع به یکدیگر و ارسال اطلاعات وب‌سایت ناشران به گوگل اسکالر است .
حوزه‌های موضوعی تحت پوشش گوگل اسکالر شامل انواع مختلفی از منابع مانند؛ مجموعۀ مقالات کنفرانس‌ها، کتاب‌ها و گزارش‌هایی است که ممکن است در پابمد، اسکوپوس . وب‌آو‌ساینس نمایه نمی‌شوند.
تولد گوگل اسکالر
“انوراگ آچاریا در اواسط دهه ۱۹۸۰ در دوره لیسانس در هندوستان مجبور شد برای دانشمندان نامه بنویسد، زمانی که مقالاتی را که می خواست پیدا نمی کرد.” این خاطره ای است که مهندس کامپیوتر را با زبان نرم می خنداند.
آچاریا در گوگل کار می کند و در حال ایجاد ابزار جستجویی است که هدف آن انتخاب اول برای همه از دانشجویان هندی گرفته تا اساتید ایرانی است. او می‌گوید: «من می‌خواهم آن را به مکانی تبدیل کنم که می‌توان برای اطلاعات علمی در همه زبان‌ها و رشته‌ها به آنجا رفت و او آزادانه اعتراف می کند که این جاه طلبی «ساده است برای بیان، اما دستیابی به آن مشکل».
برای افراد عمومی، که به دنبال یک مقاله علمی یکباره هستند، Google Scholar ایده آل است. دسترسی به آن رایگان است و استفاده از آن مانند موتور جستجوی اصلی گوگل آسان است. اما برای دانشگاهیان با دسترسی به منابع اختصاصی کتابخانه، چرا باید تغییر ایجاد کرد؟ اکثر دانشمندان برای یافتن مقالات به موارد دلخواه آزمایش شده و قابل اعتماد، از جمله پایگاه های داده موضوعی خاص مانند مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده PubMed یا سیستم داده های اخترفیزیک ناسا، تکیه می کنند.
از زمان راه اندازی گوگل اسکالر در ۲۰ نوامبر ۲۰۰۴، توسط آچاریا و ورستک، (Anurag Acharya and his Google colleague Alex Verstak co-founded Google Scholar in 2004. ) لحظات متفاوتی را تجربه شه است. اگرچه مطالعات دقیقی وجود ندارد، بسیاری از کتابداران گزارش میدهند که اعضای هیئت علمی و دانشجویان شروع به استفاده از موتور جستجو کرده اند. برخی گمان می کنند که اسکالر جایگزین ابزارهای جست و جوی جا افتاده‌تر و پرهزینه‌تر خواهد شد. ارقام ناشران دانشگاهی همچنین نشان میدهند که استفاده از اسکالر به سرعت در حال رشد است: در حال حاضر ترافیک آنلاین بیشتری را نسبت به هر موتور جستجوی علمی چند رشته‌ای دیگر به وب‌سایت‌های نیچر هدایت میکند.
رشد گوگل اسکالر
ردیابی استناد، گوگل اسکالر را در رقابت مستقیم با موتورهای جستجوی مبتنی بر هزینه که توسط ناشران علمی سنتی به بازار عرضه می‌شوند، قرار می‌دهد. تا زمانی که الزویر موتور جستجوی خود را به نام اسکوپوس در سال ۲۰۰۴ راه اندازی کرد، وب آو ساینس، تامسون ساینتیفیک، انحصار ردیابی استناد را داشت. تعداد استنادها به محققان، مؤسسات و مجلات اجازه می دهد تا تأثیر مقالات فردی را در طول زمان دنبال کنند، که منجر به معیارهایی مانند عوامل تأثیر مجلات می شود که آفت و برکت بسیاری از مشاغل دانشگاهی است.
اما بر خلاف اسکوپوس و وب آو ساینس، گوگل اسکالر چیزی بیش از جستجو در متون بررسی شده انجام می دهد. برخی از کاربران این واقعیت را دوست دارند که Scholar در بسیاری از منابع غیر سنتی، از جمله آرشیوهای پیش چاپ، مجموعه مقالات کنفرانس و مخازن سازمانی جستجو می کند، و اغلب نسخه های رایگان مقالات را در وب سایت های نویسنده پیدا می کند. این موضوع در یافتن «ادبیات خاکستری» که در حال افزایش است، اما هنوز تعریف ضعیفی دارد اهمیت دارد. طرفداران دسترسی بیشتر به ادبیات علمی امیدوارند که گوگل اسکالر، محققان بیشتری را تشویق کند که مقالات خود را در مخازن آنلاین رایگان سپرده گذاری کنند.
گوگل اسکالر از یک فرآیند خودکار استفاده می کند. روبات‌های نرم افزاری در جستجوی اسنادی که شبیه مقالات علمی هستند، وب را می خزند و سپس از الگوریتم‌هایی برای حذف اطلاعات مرتبط مانند نویسنده و تاریخ انتشار استفاده می کنند. این فرآیند بسیار ارزان‌تر و سریعتر است، اما هنوز روزانه به‌روزرسانی نمی‌شود و هیچ بررسی دستی برای حذف موارد تکراری یا تصحیح سوابق طبقه‌بندی‌شده اشتباه وجود ندارد.
نقاط قوت و مزیت های گوگل اسکالر
- رایگان بودن،گستردگی، سریع بودن و در دسترس بودن
- جستجو در تمام زبان‌ها
- ارتباط سریع نتایج با نسخه های رایگان تحت وب مدارک
- با توجه به اینکه گوگل اسکالر متن کامل مقالات را جست‌وجو میکند، می‌توانید به اطلاعاتی که لزوماً در استناد یا چکیدۀ مقاله نیستند، دست یابید، به‌عنوان مثال، اطلاعات جزئی مربوط به روش‌شناسی مقالۀ مجلات در گوگل اسکالر قابل بازیابی است.
- ارتباط با گوگل پتنت و جستجو در منابع آن
- ارتباط با گوگل بوک و جستجو در منابع آن
۷٫ یافتن اطلاعات مقاله در آدرس‌های وب مختلف که باعث سریعتر پیدا کردن متن کامل مقاله می‌شود. به طور مثال در عکس زیر ۱۴ ورژن از کتاب را یافته است.
۸٫ بعضی گزینه های مرسوم در گوگل نیز اینجا کار میکند مانند Site: …. که مثلا می توانیم محدود کنیم به منایع دانشگاه MIT.edu ، ساینس دایرکت و یا هر وب سایت دیگری.
ضعف های گوگل اسکالر
۱. گوگل اسکالر اطلاعات مقالات را از هزاران سایت متفاوت بازیابی میکند، بنابراین اطلاعات در مورد نویسنده، تاریخ، نام مجله و سایر قسمت‌های استناد، استاندارد نشده‌اند و شاید توسط گوگل و با ماشین، قابل خواندن نباشند. (مانند نتیجه ی معین شده در تصویر زیر، که عنوان نمایش داده شده در نتایج با عنوان اصلی مدرک هم خوانی ندارد)
۲٫ گوگل اسکالر پیشنهاد جست‌وجو بر اساس تاریخ، نویسنده و یا نام مجله را می‌دهد، اما دقت بازیابی اطلاعات توسط آن کاملاً متفاوت است. نتایج به‌طور متقن بر اساس تاریخ طبقه‌بندی نمی‌شود.
۳٫ ابزارهای جستجو به هیچ وجه قابل مقایسه با ابزارهایی که پایگاه هایی چون اسکوپوس، وب آو ساینس و… در اختیار قرار میدهند نیست.
۴٫ ابزارهای فیلتر نتایج نیز همچنین.
۵٫ ابزارهای چینش نتایج که بغایت ضعیفند.
۶٫ عدم افشاء سیاست ها و مقادیر پایگاه در مقایسه با شفافیت موجود در پایگاه های رقیب
۷٫ عدم ارائه ی سیاست های استاندارد پدیرش منایع (از طرفی نقطه ی قوت هم محسوب می شود)
چرا استفاده از گوگل اسکولار برای تحقیقات علمی بهتر از گوگل معمولی است؟
اغلب کاربران حتی هنگام جستجوی منابع علمی به سراغ گوکل کردن می روند، اما گوگل با همه ی گستردگی و امکانات، دنیایی از اطلاعات نالازم را ممکن است برای ما نمایش دهد، از اطلاعات فیک و صفحات زرد و …. برای همین توضیه می شود بدانیم چه زمانی لازم است از گوگل استفاده کنیم و چه زمانی از گوگل اسکالر تلاش کرده نتایج فقط علمی را برای ما نمایه کند.
امکانات بخش سایتیشنز گوگل اسکالر
امکان ساخت پروفایل و شخصی سازی آن
افراد می‌توانند برای خود پروفایل داشته باشند و انتشارات علمی خود را در گوگل اسکالر منتشر کنند.
امکانات برای مؤسسات
گوگل اسکالر برای موسسات، از روی پروفایل های افراد ثبت نام شده، صفحه ای اختصاصی که شامل فهرست افراد آن موسسه است ایجاد می کند.
جستجوی موضوعی نویسندگان
اگر بدنبال فهرستی از نویسندگان انتشارات علمی و پژوهشگران، در یک حوزه ی موضوعی خاص علمی هستید گوگل اسکالر برای یافتن آن، به شما کمک می کند.
رتبه بندی مجلات آکادمیک
با توجه به شاخص‌های علم سنجی که گوگل اسکالر دارد میتوانیم فهرستی از مجلات نمایه شده در اسکالر مشاهده کنیم. این فهرست صد تایی در ۸ دسته بندی موضوعی و ۱۱ زبان انتشار مجلات ارائه می شود.
منبع: https://www.nature.com/articles/438554a.pdf
