برای حفظ سلامت پژوهش و ترویج اخلاق در نشر کتابهای علمی، باید رویکردی جامع داشت که پیشگیری را در اولویت قرار دهد، از دانش و قضاوت انسانی بهره ببرد و با ابزارهای اتوماتیک پشتیبانی شود. در انتشارات اشپرینگر نیچر Springer Nature، این روند به شکل دقیقی اجرا میشود.
سلامت پژوهش پایه و اساس نشر علمی است؛ زیرا تضمین میکند تحقیقات منتشرشده دقیق، قابل اعتماد و در خدمت پیشرفت دانش علمی باشند و اخلاق و مسئولیتپذیری را حفظ کنند.

حفظ سلامت پژوهش در نشر
مسائل مربوط به سلامت پژوهش شامل تخلفات متنوعی است که میتوانند اعتبار کارهای علمی را زیر سؤال ببرند؛ مانند استفاده از محتوای جعلی، سرقت علمی، جعل و دستکاری دادهها، بازیافت متن، ارسال همزمان، دستکاری ارجاعات و موارد دیگر.
برای حفظ سلامت پژوهش، اشپرینگر نیچر در تمام مراحل نشر، از ارسال تا پس از انتشار ، بررسیهای دقیقی انجام میدهد. این شامل تدوین دستورالعملها و سیاستهایی در زمینه اخلاق نشر، اجرای داوری دقیق و استفاده از ابزارهای شناسایی تخلفات است. در صورت بروز نگرانی، تحقیقات کاملی انجام میشود.
تمرکز بر پیشگیری
برای حفظ سلامت پژوهش در کتابها، اولویت بر پیشگیری و ارتقاء بالاترین استانداردهای اخلاقی است. هیتر کینگ، مدیر ارشد طراحی تحریریه کتابها در Springer Nature میگوید که این انتشارات نویسندگان، ویراستاران و داوران را در طول فرآیند نشر همراهی میکند و از آنها در حفظ استانداردهای بالای سلامت حمایت مینماید. او میگوید:
مسئولیت ما ارائه محتوای اصیل، درست و عاری از خطا یا سوء برداشت است. این یعنی باید طیف گسترده ای از مشکلات احتمالی را شناسایی کرده و پروژه های مشکل دار را پیش از سرمایه گذاری زیاد رد کنیم.
رویکردی مبتنی بر دانش انسانی ویژه کتابها
سلامت پژوهش بیشتر با مقالات علمی مرتبط است، زیرا این مقالات بیشتر شامل تحقیقات اولیهاند و اغلب موارد نقض سلامت در آنها دیده میشود. اما کتابها فرآیندی طولانیتر (یک تا سه سال) دارند که اجازه بررسی دقیقتر و کنترل کیفیت بهتر را میدهد.
نایلز توماس، مدیر اجرایی کتابها در اشپرینگر نیچرز، تأکید میکند که این همکاری طولانی میان نویسنده و ویراستار به اجرای بهتر اقدامات سلامت پژوهش کمک میکند.
در کتابها، تأکید بر پیشگیری، ترویج رفتار اخلاقی و تضمین اعتبار است که با حمایت کلی Springer Nature از نویسندگان همسو است. از ابتدای فرآیند، نویسندگان با ویرایشگران پشتیبانی میشوند و خدماتی مانند ویرایش زبان، ساختاردهی و ارجاعدهی دریافت میکنند تا دقت و صحت کار بالا برود. در عمل، تخلفات در نشر کتاب کمتر دیده میشود.
نقش کلیدی داوران در نشر
وقتی یک اثر منتشر شده دارای خطاهای جدی یا نقض اخلاقی باشد، باید آن اثر بازپسگیری شود تا اطلاعات غلط منتشر نشود. برای جلوگیری از چنین روند پیچیدهای، Springer Nature بر پیشگیری و بررسیهای انسانی زودهنگام تأکید دارد.کینگ میگوید:
تمرکز ما شناسایی زودهنگام مسائل سلامت از ایده پردازی تا ارسال مقاله است.
بخش مهمی از این فرآیند، داوری است که داوران نقش حیاتی در تضمین کیفیت و اخلاق کار دارند.تمام کتابها ابتدا توسط یک ویراستار داخلی بررسی شده و در صورت تأیید به داوران تخصصی ارسال میشوند تا اصالت و کیفیت محتوا را ارزیابی کنند.
برای سهولت کار داوران، پورتال آنلاین جدیدی راهاندازی شده که تمام مدارک و اطلاعات مورد نیاز را در یکجا فراهم میکند و ارتباطات پراکنده را کاهش میدهد.
برای حفظ سلامت پژوهش، داوران باید به خوبی مسئولیتهای خود را بدانند. آنها میتوانند با مطالعه راهنماهای اشپرینگر نیچر درباره داوری کتابها، نقش خود را بهتر درک کنند و نقد سازنده ارائه دهند.
استانداردهای اخلاقی برای نویسندگان، ویراستاران و داوران
Springer Nature اصول جامع اخلاقی برای داوران کتاب تدوین کرده که شامل مسئولیتها، تعارض منافع، استفاده از هوش مصنوعی در داوری و نحوه رسیدگی به نگرانیها است. این اصول بر اساس دستورالعملهای ۱COPE (کمیته اخلاق نشر) شکل گرفتهاند و مکمل استانداردهای اخلاقی مربوط به نویسندگان و ویراستاران هستند.
ارائه اطلاعات شفاف و راهنمایی دقیق به نویسندگان، ویراستاران و داوران در کل فرآیند، از بروز خطاهای ناخواسته و سوءتفاهمها جلوگیری میکند. رعایت این اصول و استانداردها، تضمینکننده پایبندی به بالاترین معیارهای بینالمللی نشر مسئولانه است.
چالشهای کاربرد هوش مصنوعی در نگارش
هوش مصنوعی یکی از مسائل مهم در سلامت پژوهش کتابهای علمی است. امروزه AI میتواند تحقیقات ثانویه و حتی بخشهایی از نگارش کتاب را به سرعت انجام دهد. بر اساس یک نظرسنجی در مجله Nature، پژوهشگران تمایل دارند از AI برای آمادهسازی دستنوشته، مرور ادبیات و پردازش دادهها استفاده کنند.
با وجود این، مدلهای زبانی بزرگ مانند ChatGPT معیارهای لازم برای نویسندگی را ندارند و Springer Nature تأکید میکند که مسئولیت نهایی متن بر عهده نویسندگان است و باید تأیید کنند که تغییرات AI بازتابدهنده کار اصلی آنهاست. داوران میتوانند کمک کنند تا سوءاستفادههای احتمالی از هوش مصنوعی شناسایی شود.
شناسایی تخلفات با هوش مصنوعی: مقابله AI با AI
استفاده از ابزارهای AI همراه با نظارت انسانی، سلامت پژوهش را بهبود میبخشد. این ابزارها قادرند حجم زیادی از دادهها را سریع تحلیل کرده و الگوهای مشکوک یا سرقت علمی را تشخیص دهند.
متنهای ارسال شده به اشپرینگر نیچر پیش از داوری با ابزار Crossref Similarity Check2 برای تشخیص سرقت ادبی بررسی میشوند. همچنین ابزار AI داخلی برای شناسایی متنهای تولید شده بیمعنی یا دستکاری شده استفاده میشود. اخیراً ابزاری برای شناسایی منابع نامربوط نیز معرفی شده است.
این ابزارها به داوران اجازه میدهند بر مسائل پیچیدهتر تمرکز کنند و در صورت شناسایی تخلفات، بررسی نهایی به متخصصان انسانی واگذار میشود.
با این رویکرد جامع که پیشگیری و نظارت انسانی را با فناوری ترکیب میکند، اشپرینگر نیچر استانداردهای بالای سلامت پژوهش را در کتابهای منتشرشده خود حفظ کرده و از اعتبار دانش علمی پاسداری میکند.
اکانت اشپرینگر لینک
برای دسترسی به مقالات اشپرینگر می توانید اکانت پایگاه اطلاعاتی اشپرینگر لینک SpringerLink را از یابش خریداری کنید.
دسترسی به پایگاه مجلات نیچر پرتفولیو
اگر مقاله خاصی مد نظر دارید میتوانید با ثبت درخواست در سایت یابش به آدرس https://yabesh.ir/request مقاله مورد نظر را در کمترین زمان و بدون خرید اشتراک نیچر دریافت کنید.
دسترسی رایگان به مقالات اشپرینگر نیچر
یابش دسترسی رایگان به مقالات Springer Nature را از طریق وب سایت یابش فراهم نموده است.

- کمیته اخلاق نشر (Committee on Publication Ethics – COPE) یک سازمان بینالمللی است که برای ترویج بهترین شیوهها در انتشار آثار علمی و جلوگیری از تخلفات پژوهشی فعالیت میکند. این دستورالعملها به همه افراد درگیر در فرایند نشر ، نویسندگان، داوران، ویراستاران و ناشران،کمک میکند تا با شفافیت و مسئولیتپذیری عمل کنند. ↩︎
- «Crossref Similarity Check» یک سرویس بررسی شباهت متون است که توسط Crossref ارائه میشود. هدف اصلی آن کمک به ناشران و مؤسسات علمی برای تشخیص سرقت علمی یا تشابه زیاد بین مقالات است. این سرویس در واقع با پایگاه داده مقالات منتشرشده مقایسه انجام میدهد و درصد تشابه متن را گزارش میکند.
↩︎
منبع: