پابمد و مدلاین چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
مدلاین پایگاه داده استناد مقالات مجلات کتابخانه ملی پزشکی (NLM) است. این پایگاه در دهه ۱۹۶۰ آغاز به کار کرد و اکنون بیش از ۳۱ میلیون مرجع به مقالات مجلات علوم زیستی و پزشکی با سابقه‌ای به سال ۱۹۴۶ ارائه می‌دهد. مدلاین شامل استنادهایی از بیش از ۵۲۰۰ مجله علمی منتشر شده در سراسر جهان است.
ناشران مجلات خود را به یک کمیته مشاوره منصوب شده توسط انستیتوی ملی بهداشت (NIH)، به نام «کمیته فنی بررسی انتخاب مقاله (LSTRC)»، ارسال می‌کنند. این کمیته مجلات را بررسی و برای ورود به مدلاین توصیه می‌کند. LSTRC با استفاده از دستورالعمل‌های ارائه‌شده در «انتخاب مجله برای مدلاین»، کیفیت محتوای علمی مجله، از جمله اصالت و اهمیت محتوا برای مخاطبان جهانی مدلاین، را بررسی می‌کند.
پایگاه داده مدلاین به طور مستقیم از NLM به عنوان زیرمجموعه‌ای از پایگاه داده پابمد قابل جستجو است و همچنین از طریق بسیاری از خدمات جستجوی دیگر که داده‌ها را از برنامه توزیع داده‌های NLM دریافت می‌کنند، قابل دسترسی است. علاوه بر فرآیند انتخاب جامع مجلات، چیزی که مدلاین را از سایر بخش‌های پابمد متمایز می‌کند، ارزش افزوده استفاده از واژگان کنترل‌شده NLM، یعنی «سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH)» برای فهرست‌بندی استنادها است.
پابمد از سال ۱۹۹۶ در دسترس بوده است. بیش از ۳۶ میلیون رکورد (بطور دقیق ۳۶,۷۹۴,۹۶۰ عدد رکوردهای آن در ابتدای فوریه ۲۰۲۴) آن شامل پایگاه داده مدلاین (۳۱ میلیون) و ۵ میلیون دیگر منابع است:
- استنادهای در حال پردازش: این استنادها سوابق مقالاتی را ارائه می دهند که هنوز با عناوین موضوعی پزشکی (MeSH) فهرست بندی نشده اند یا به عنوان خارج از دامنه طبقه بندی نشده اند.
- استنادهایی به مقالات خارج از محدوده: این استنادها به مقالاتی اشاره دارند که خارج از حوزه علوم زیستی و پزشکی هستند (مانند صفحات تکتونیکی یا اخترفیزیک) اما در مجلات خاصی از مدلاین مانند مجلات علوم عمومی و شیمی عمومی منتشر شده اند و فقط مقالات مربوط به علوم زیستی آنها با MeSH فهرست بندی شده اند.
- استنادهای پیش از چاپ: این استنادها به نسخه هایی از مقالات اشاره دارند که پیش از انتشار نهایی در مجلات فهرست بندی شده در مدلاین منتشر شده اند.
- استنادهای پیش از انتخاب مجله برای مدلاین: این استنادها به مقالاتی اشاره دارند که پیش از انتخاب شدن مجله آنها برای فهرست بندی در مدلاین منتشر شده اند و به صورت الکترونیکی توسط ناشر ارسال شده اند.
- استنادهای پیش از ۱۹۶۶: این استنادها به مقالاتی اشاره دارند که پیش از ۱۹۶۶ منتشر شده اند و هنوز با MeSH به روز نشده اند و به وضعیت مدلاین تبدیل نشده اند.
- استنادهایی به مجلات اضافی علوم زیستی: این استنادها به برخی مجلات اضافی علوم زیستی اشاره دارند که متن کامل آنها را به PMC ارسال می کنند و توسط NLM بررسی کیفی می شوند.
- استنادهایی به پیش نویس های نویسندگان: این استنادها به پیش نویس های نویسندگان مقالاتی که توسط محققان دارای بودجه NIH منتشر شده اند، اشاره دارند.
- استنادهایی به اکثر کتاب های موجود در قفسه کتاب های NCBI: این استنادها به خود کتاب و در برخی موارد به هر فصل از کتاب اشاره دارند.
- استنادهای پابمد اغلب شامل لینک هایی به متن کامل مقاله در وب سایت های ناشران و/ یا در PMC و قفسه کتاب ها هستند. مدلاین بزرگترین زیرمجموعه پابمد است. شما می توانید نتایج جستجوی پابمد خود را به استنادهای مدلاین محدود کنید، با محدود کردن جستجوی خود به واژگان کنترل شده MeSH یا با استفاده از فیلتر دسته بندی مجلات به نام مدلاین.
پابمد سنترال چیست؟
PMC (PubMed Central) در سال ۲۰۰۰ به عنوان یک آرشیو رایگان برای مقالات کامل مجلات علوم زیستی و پزشکی راه اندازی شد. PMC مکمل دیجیتالی مجموعه گسترده مجلات چاپی NLM است. این مخزن هم پذیرای مقالاتی است که ناشران در آن قرار می‌دهند و هم نسخه‌های خطی نویسندگانی که با سیاست دسترسی عمومی NIH و سیاست‌های مشابه سایر سازمان‌های تامین کننده بودجه تحقیقاتی مطابقت دارند. برخی از مجلات PMC همچنین در مدلاین فهرست بندی شده‌اند.
ناشران راه‌های مختلفی برای مشارکت و سپردن محتوای خود به این آرشیو دارند که در صفحات وب NLM، «افزودن مجله به PMC» و «سیاست‌های PMC» توضیح داده شده است. مجلات باید مطابق با «دستورالعمل‌های توسعه مجموعه NLM» باشند. اگرچه دسترسی رایگان برای سپردن به PMC الزامی است، اما ناشران و نویسندگان انفرادی ممکن است همچنان حق تکثیر مطالب موجود در PMC را داشته باشند و ناشران می‌توانند انتشار مطالب خود را در PMC به مدت کوتاهی پس از انتشار به تأخیر بیندازند. پیوندهای دوجانبه‌ای بین متن کامل در PMC و استنادهای مربوطه در پابمد وجود دارد. استنادهای پابمد برای محتوایی که در حال حاضر در پایگاه داده مدلاین نیست، ایجاد می‌شود. برخی از محتوای PMC مانند نقد کتاب در پابمد ذکر نشده است.
نتیجه گیری:
در نتیجه، منابع ارجاع در پابمد از سه دسته نشأت می گیرند: ۱) مجلات فهرست بندی شده در مدلاین، ۲) مجلات/ پیش‌نویس‌هایی که در PMC سپرده شده‌اند، و ۳) قفسه کتاب‌های NCBI. چه از منابع مدلاین و چه از منابع دیگر، ممکن است در پابمد به متن کامل مقالات یا پیش‌نویس‌ها در PMC، قفسه کتاب‌های NCBI و وب‌سایت‌های ناشران پیوند داده شود. توجه داشته باشید که محدود کردن جستجوی PubMed به واژگان کنترل‌شده MeSH یا زیرمجموعه مدلاین، تنها استنادهای مدلاین را در نتایج جستجوی شما نمایش خواهد داد.
منبع
https://www.nlm.nih.gov/bsd/difference.html
