برای هفته جهانی سواد رسانه ای و اطلاعاتی سال ۲۰۲۳ (۲۴ تا ۳۱ اکتبر) تمرکز بر اهمیت فضاهای دیجیتال بود و هدف تقویت همکاری چند جانبه با پلتفرم های دیجیتال و سایر ذینفعان در ادغام سواد رسانه ای و اطلاعاتی در سیاست ها، عملیات ها و محصولات بود. این امر بر اهمیت توسعه ابتکارات جدید و تقویت ابتکارات موجود برای پیشبرد سواد رسانه ای و اطلاعاتی در فضاهای دیجیتال تاکید می کند.بنابراین،آلتمتریک چگونه در زمینه سواد رسانه ای و اطلاعاتی قرار می گیرد؟ یکی از دلایل اصلی توسعه آلتمتریک این بود که به نیاز اندازه گیری نفوذ تحقیقاتی در یک فضای دیجیتالی در حال تکامل سریع که شامل رسانه های اجتماعی، وبلاگ ها، ویکی ها و موارد دیگر می شد، پاسخ دهد. در حالی که دونات[۱] آلتمتریک که اکنون به خوبی شناخته شده است، میزان توجه را در محیطهای دیجیتال مختلف نشان می دهد، به طور فزاینده ای آشکار می شود که کاوش عمیق در داده های آلتمتریک می تواند تعداد زیادی از اطلاعات مهم را کشف کند که قبلاً دسترسی به آنها اگر غیرممکن نبود اما دشوار بود.
آلتمتریک برای مقابله با اطلاعات نادرست
در حالی که فضاهای دیجیتال موانع متعددی را برای دسترسی به اطلاعات از بین برده است، اما دریچه‌های اطلاعات نادرست و اخبار جعلی را نیز باز کرده است. در اوایل سال ۲۰۱۳، مجمع جهانی اقتصاد از رشد اطلاعات نادرست و غیرواقعی به عنوان یک خطر جهانی یاد کرد، به ویژه در شرایط پر خطر و ناپایدار، که در آن اطلاعات نادرست یا تصاویر ارائه شده نادرست می تواند قبل از اینکه امکان انتقال اطلاعات دقیق وجود داشته باشد، باعث آسیب شود. در این محیط، تبدیل شدن به مصرف‌کنندگان انتقادی اطلاعات برای محققان، مربیان و دانش‌آموزان اهمیت پیدا می‌کند و آلتمتریک می‌تواند ابزار قدرتمندی برای کمک به این فرآیند باشد. «آموزش در مقطع کارشناسی برای جمع‌آوری و ارزیابی منابع خبری با آلتمتریکس»، فصلی از کتابی است که اخیراً منتشر شده است که به چگونگی ارزیابی اطلاعات و تشخیص اخبار جعلی می‌پردازد. نویسندگان می نویسند که آلتمتریکس می تواند ابزار مهمی برای درک زمینه پیرامون یک منبع باشد، که به نوبه خود می تواند به دانش آموز کمک کند تا ارزیابی انتقادی و دقیق تری داشته باشد. مربیان و کتابداران می توانند به طور ناخواسته آلتمتریکس را به عنوان یک ابزار امتیازدهی برای سنجش اهمیت تحقیق برای عموم آموزش دهند. مسلماً، در ظاهر، این همان کاری است که آلتمتریکس انجام می دهد، اما در زیر آن سطح، کوه یخ استعاری از درگیری پیچیده با تحقیق و تمام لایه های بافت آن نهفته است.
نمونه ای از نحوه عملکرد فرایند ردیابی. هنگام ردیابی اشاره به خروجی تحقیق، کشف سایر توجهات آنلاین از طریق آلتمتریک و سپس ارزیابی آن منابع. Image by Rachel Miles. Source: MacDonald, A. B., & Miles, R. A. (2021). Teaching Undergraduates to Collate and Evaluate News Sources with Altmetrics. In C. Benjes-Small, C. Wittig, & M. K. Oberlies (Eds.), Teaching About Fake News: Lesson Plans for Different Disciplines and Audiences (pp. 29–۴۷). Association of College and Research Libraries.
مثال دیگر، دو مطالعه اخیر است که نشان می‌دهد با ادامه تکامل سریع زیست بومهای تحقیقاتی و ابزار انتشار اطلاعات، ابزارهایی مانند امتیاز آلتمتریک، پتانسیل یافتن کاربردهای همه‌جانبه را دارند. نویسندگان معتقدند که آلتمتریک می تواند از ردیابی توجه در داخل و خارج از محیط های آکادمیک و برآورد تأثیر تحصیلی گرفته تا تجزیه و تحلیل اطلاعات غلط علمی و احتمالاً موارد دیگر استفاده کند. مقالات بررسی اطلاعات نادرست علمی با استفاده از روش های مختلف یادگیری (مقاله کنفرانسی ارائه شده در مجموعه مقالات کارگاه آموزشی درک اسناد علمی، انتشاراتAAAI،سال ۲۰۲۳ ) و تکامل انتشارات پس گرفته شده(ریترکت شده) در علوم پزشکی: تجزیه و تحلیل استنادها، کتاب سنجی، و گرایشهای آلتمتریک منتشر شده در مجله Accountability in Research، به چگونگی استفاده از داده های پشت امتیاز آلتمتریک برای تجزیه و تحلیل اطلاعات غلط علمی پرداخت. هر دو مقاله نمرات انتشارات پس گرفته شده را بررسی کردند. مقاله وبلاگ یک لنز آلتمتریک در مورد پس گرفتن و اطلاعات نادرست اطلاعات عمیق تری دارد.
آلتمتریک برای جمع آوری اطلاعات در امور پزشکی
تا همین اواخر، متخصصان امور پزشکی ممکن بود برای پاسخ به سوالاتی مانند “چگونه می توانم فراتر از شمارش استنادها، دامنه کامل مقالاتی را که می نویسم برای مدیرانم توضیح دهم؟”یا “آیا می توان دانست که بیماران و پزشکان درباره تحقیقاتی که برای شرکت خود منتشر می کنم چه می گویند؟” ظهور آلتمتریک این امکان را به وجود آورده است که داده هایی را آشکار کند که دقیقاً به این نوع سؤالات پاسخ می دهد. مقاله سفید منتشر شده توسط آلتمتریک و IMPRINT Science نشان می‌دهد که چگونه آلتمتریک می‌تواند ابزارهای دیجیتالی ارزشمندی را برای متخصصان امور پزشکی فراهم کند تا در دنیای پربار اطلاعات و انتظارات در حال تکاملِ سریعِ ناشی از افزایش دسترسی به اطلاعات، فعالیت کنند. مثال‌هایی در مقالات سفید[۲] نشان می‌دهند که چگونه می‌توان از داده‌های آلتمتریک برای یافتن رهبران نظرات کلیدی منحصر به فرد رهبران عقیده دیجیتال ، روشن کردن رشد حوزه‌های درمانی و آزمون فرضیات در مورد ارزش حمایت از صنعت برای تحقیق استفاده کرد. آلتمتریکس که در کنار تعداد استنادها و معیارهای رسانه های اجتماعی مانند تعداد فالوورها، تعداد هشتگ ها و سایر معیارهای تعامل اجتماعی برای یک نام تجاری یا موضوع استفاده می شود، منبع ارزشمندی از بینش برای شرکت هایی است که به دنبال انتشار استراتژیک و تأثیرگذاری بیشتر هستند.
آلتمتریک برای ارزیابی تحقیق
اگرچه آلتمتریک در ابتدا برای اندازه‌گیری «کمیت توجه(یا استناد)» طراحی شده بود، در مطالعه‌ای اخیر، دانشمندان امکان ارزیابی تحقیقات را با بررسی کیفیت و زمینه داده‌های آلتمتریکس بررسی کردند. این مطالعه با عنوان «دگرسنجه های ارزیابی: آیا شواهدی برای کاربرد آن در ارزیابی پژوهشی وجود دارد؟»، رویکردی را معرفی می‌کند که آلتمتریکس را برای شناسایی مخاطبان منحصربه‌فرد، توجه محلی، معیارهای تعامل، و اشاره‌ها و مشخصات بازیگران دخیل در اشاره ها(منشن ها)به کار می‌گیرد. این مطالعه به روشی عملی نشان داد که چگونه می‌توان شاخص‌ها را با منابع اطلاعاتی منحصربه‌فرد ترکیب کرد تا زمینه‌سازی توجه را فراهم کند. نویسندگان مطالعه ایجاد داشبوردهایی را در هر دو سطح انتشار و نویسنده پیشنهاد می‌کنند که ضمن تقسیم‌بندی نمونه‌های مختلف مشارکت اجتماعی، بینش‌های جامعی را در مورد توجه اندازه‌گیری شده ارائه می‌دهد. به گفته این تیم، چارچوب پیشنهادی می تواند به طور موثر توسط موسسات و آژانس های ارزیابی برای تصمیم گیری آگاهانه به کار گرفته شود.
فضاهای دیجیتال به سرعت تکامل یافته اند و شاید اغراق نباشد اگر بگوییم که تغییرات تقریباً در زمان واقعی اتفاق می افتد و بدون شک این امر مستقیماً بر سواد رسانه ای و اطلاعاتی تأثیر می گذارد. ابزارهایی مانند آلتمتریک که امکان بررسی لایه‌های اطلاعات و داده‌های تعامل اجتماعی را فراهم می‌کند، می‌تواند ابزار ارزشمندی برای اطمینان از سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی برای طیف گسترده‌ای از کاربران از دانشجویان و محققان تا متخصصان امور پزشکی باشد. داشتن یک کنترل خوب در آلتمتریک می تواند به تجهیز بهتر برای حرکت در چشم انداز پیچیده اطلاعات دیجیتال ترجمه شود و در نهایت به یک جامعه جهانی آگاه تر و باسوادتر کمک کند.
پانویس:
[۱] یک نوع شیرینی
[۲] وایت پیپر یا مقالات سفید یک سند اطلاعاتی است که توسط یک شرکت یا سازمان غیرانتفاعی برای ترویج یا برجسته کردن ویژگی‌های یک راه‌حل، محصول یا خدماتی که ارائه می‌دهد یا قصد ارائه آن را دارد، صادر می‌شود. مقالات سفید همچنین به عنوان روشی برای ارائه سیاست ها و قوانین دولت و سنجش افکار عمومی استفاده می شود.
منابع
Altmetric for media and information literacy in the digital age
https://www.investopedia.com/terms/w/whitepaper.asp
