پژوهش همبستگی از دسته پژوهشهای کمی است که برای بررسی رابطهای که بین دو متغیر مستقل و وابسته در یک مجموعه داده وجود دارد، به کار میرود. در این روش، ابتدا متغیرها انتخاب میشوند و سپس مورد بررسی قرار میگیرند که آیا تغییر در یکی از متغیرها باعث تغییر در متغیر دیگر میشود یا خیر.
مطالعه همبستگی به دنبال متغیرهایی است که به نظر می رسد با یکدیگر تعامل دارند. وقتی مشاهده میشود که یک متغیر در حال تغییر است، میتوان از نحوه تغییر متغیرهای دیگر، تصور درستی پیدا کرد.
پژوهش همبستگی (Correlational Research) نوعی روش تحقیق غیرتجربی است که در آن محقق دو متغیر را اندازه گیری میکند و رابطه آماری بین آنها را بدون تأثیر هیچ متغیر خارجی، درک و ارزیابی می کند. در تجزیه و تحلیل آماری، تمایز بین دادههای طبقهبندی شده و دادههای عددی ضروری است، زیرا دادههای طبقهبندی شده شامل دستهها یا برچسبهای مجزایی است، در حالی که دادههای عددی شامل مقادیر قابل اندازهگیری است.
ضریب همبستگی یک معیار آماری است که قدرت رابطه بین دو متغیر را محاسبه می کند و همبستگی بین دو متغیر را نشان می دهد، مقداری که بین ۱- و ۱+ اندازه گیری می شود. وقتی ضریب همبستگی نزدیک به ۱+ باشد، بین دو متغیر همبستگی مثبت وجود دارد. اگر مقدار نسبت به -۱ باشد، بین دو متغیر همبستگی منفی وجود دارد. وقتی مقدار نزدیک به صفر است، هیچ رابطه ای بین دو متغیر وجود ندارد.
بهعنوان مثال، یک محقق در حال مطالعه ارتباط بین سرطان و ازدواج است. در این پژوهش دو متغیر بیماری و ازدواج وجود دارد. فرض کنید ازدواج رابطه منفی با سرطان دارد. این بدان معناست که افراد متاهل کمتر به سرطان مبتلا می شوند. با این حال، این لزوماً به این معنی نیست که ازدواج مستقیماً از سرطان جلوگیری می کند.
در پژوهشهای همبستگی نمی توان این واقعیت را مشخص کرد که چه چیزی باعث چه چیزی می شود. این یک تصور اشتباه است که یک مطالعه همبستگی دو متغیر کمی دارد. با این حال، واقعیت این است که هر دو متغیر اندازهگیری می شوند، اما هیچ کدام تغییر نمیکنند.
در کل سه نوع مطالعه همبستگی شناسایی شده است:
۱٫ همبستگی مثبت: رابطه مثبت بین دو متغیر زمانی اتفاق میافتد که افزایش یک متغیر منجر به صعود متغیر دیگر شود. کاهش یک متغیر باعث افول متغیر دیگر خواهد شد. به عنوان مثال، مقدار پولی که یک فرد در اختیار دارد ممکن است با تعداد خودروهایی که شخص دارد ارتباط مثبت داشته باشد.
۲٫ همبستگی منفی: همبستگی منفی به معنای واقعی کلمه، برعکس رابطه مثبت است. اگر یک متغیر افزایش داشته باشد، متغیر دوم کاهش پیدا میکند و بالعکس. برای این رابطه این طور میتوان مثال زد که ممکن است تحصیل با نرخ جرم رابطه منفی داشته باشد و بالعکس. اگر سطح تحصیلات یک کشور بهبود یابد، میتواند میزان جرم و جنایت را کاهش دهد. این بدان معنا نیست که فقدان آموزش منجر به جرم می شود.
۳٫ عدم همبستگی: در این نوع سوم بین دو متغیر همبستگی وجود ندارد. تغییر در یک متغیر ممکن است لزوماً تفاوتی در متغیر دیگر ایجاد نکند. به عنوان مثال، میلیونر بودن و شادی ارتباطی با هم ندارند. افزایش پول باعث شادی نمیشود.
پژوهش همبستگی سه ویژگی اصلی دارد که عبارتند از:
غیر تجربی: مطالعه همبستگی غیرتجربی است. این بدان معناست که محققان برای موافقت یا مخالفت با یک فرضیه نیازی به دستکاری متغیرها با روش علمی ندارند. محقق فقط رابطه بین متغیرها را اندازه گیری و مشاهده میکند بدون اینکه آنها را تغییر دهد یا آنها را در معرض شرطی سازی بیرونی قرار دهد.
نگاه به گذشته: پژوهش همبستگی فقط دادههای تاریخی و رویدادهای گذشته را مشاهده میکند. محققان از آن برای اندازهگیری و تشخیص الگوهای تاریخی بین دو متغیر استفاده میکنند. یک مطالعه همبستگی ممکن است رابطه مثبت بین دو متغیر را نشان دهد، اما این می تواند در آینده تغییر کند.
پویا: الگوهای بین دو متغیر از پژوهشهای همبستگی هیچوقت ثابت نیستند و همیشه در حال تغییراند. دو متغیر که در گذشته همبستگی منفی داشتهاند، میتوانند در آینده به دلیل عوامل مختلف رابطه همبستگی مثبتی داشته باشند.
ویژگی بارز پژوهش همبستگی این است که محقق نمیتواند هیچ یک از متغیرهای درگیر را دستکاری کند؛ مهم نیست که متغیرها چگونه و کجا اندازه گیری میشوند. یک محقق میتواند شرکت کنندگان را در یک محیط بسته یا یک محیط عمومی مشاهده کند.
پژوهشگران از دو روش جمعآوری دادهها برای جمع آوری اطلاعات در تحقیقات همبستگی استفاده میکنند.
۱٫ مشاهده طبیعت گرایانه
مشاهده طبیعتگرایانه روشی برای جمعآوری دادهها است که در آن هدفگیری رفتاری افراد در محیط طبیعی آنها که معمولاً در آن هستند، مورد مشاهده قرار میگیرد. این روش یک نوع تحقیق میدانی است. این میتواند به این معنی باشد که یک محقق ممکن است افراد را در یک فروشگاه مواد غذایی، در سینما، زمین بازی یا در مکان های مشابه مشاهده کند.
محققانی که معمولاً در این نوع جمعآوری دادهها مشارکت دارند، مشاهدات را تا حد امکان بدون مزاحمت انجام میدهند تا شرکتکنندگان مورد مطالعه متوجه نشوند که تحت نظر قرار دارند. در غیر این صورت ممکن است از خود طبیعی خود منحرف شوند.
از نظر اخلاقی، این روش در صورتی قابل قبول است که شرکتکنندگان ناشناس باقی بمانند، و همچنین، مطالعه در یک محیط عمومی انجام شود، جایی که مردم معمولاً انتظار حفظ حریم خصوصی کامل را ندارند. همانطور که قبلاً ذکر شد، مثالی از خواربار فروشی که در آن افراد میتوانند هنگام جمعآوری یک کالا از راهرو و قرار دادن در کیسههای خرید، مشاهده شوند. این امر از نظر اخلاقی قابل قبول است، به همین دلیل است که اکثر محققان محیط عمومی را برای ثبت مشاهدات خود انتخاب میکنند. این روش جمعآوری دادهها میتواند هم کیفی و هم کمی باشد.
۲٫ دادههای آرشیوی
روش دیگر برای کسب دادههای همبستگی استفاده از دادههای آرشیوی است. اطلاعات آرشیوی دادههایی هستند که قبلاً با انجام تحقیقات مشابه جمعآوری شدهاند. دادههای آرشیوی که در پژوهشهای ثانویه استفاده میشوند، معمولاً از طریق تحقیقات اولیه در دسترس قرار می گیرند. برخلاف مشاهده طبیعتگرایانه، اطلاعات جمعآوری شده از طریق دادههای آرشیو شده میتواند بسیار ساده باشد.