سبد اکانت پایگاه های اطلاعاتی 
سبد منابع اطلاعاتی 
هر سال شرکت Clarivate فهرست «پژوهشگران با استناد بالا (Highly Cited Researchers)» را منتشر می‌کند؛ فهرستی که نشان می‌دهد چه کسانی در جهان بیشترین اثرگذاری علمی را داشته‌اند. امسال نیز نسخه ۲۰۲۵ این فهرست منتشر شد و مانند همیشه، توجه دانشگاه‌ها، پژوهشگران و نهادهای علمی را به خود جلب کرده است.
بر اساس گزارش امسال، تحلیلگران مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) تعداد ۶٬۸۶۸ پژوهشگر با استناد بالا را در سال ۲۰۲۵ شناسایی کرده‌اند. این پژوهشگران از بیش از ۱٬۳۰۰ مؤسسه در ۶۰ کشور و منطقه انتخاب شده‌اند.
فرآیند ارزیابی و انتخاب، مانند سال‌های گذشته، با دقت بالا و بر اساس داده‌های Web of Science Core Collection انجام شده است. علاوه بر تحلیل کمی بر مبنای استنادات، تجزیه‌وتحلیل کیفی و بررسی‌های تخصصی کارشناسان ISI در کلاریویت نیز نقش مهمی در انتخاب نهایی داشته است.
این فهرست نشان می‌دهد که پژوهشگران منتخب، در حوزه علمی خود تأثیر جهانی داشته و در میان برجسته‌ترین افراد از نظر استناد علمی قرار می‌گیرند.
تصویری از چشم انداز تحقیقات جهانی برای سال ۲۰۲۵ نشان می دهد:
- در این دوره، ۶٬۸۶۸ نفر از پژوهشگران با استناد بالا شناخته شده‌اند که در مجموع ۷٬۱۳۱ جایزه ثبت شده است، از بیش از ۱٬۳۰۰ مؤسسه و در بیش از ۶۰ کشور و منطقه.
- فرآیند انتخاب پژوهشگران با تکیه بر داده‌های پایگاه Web of Science Core Collection انجام می‌شود و علاوه بر معیارهای کمی (تعداد ارجاعات)، تحلیل‌های کیفی و ارزیابی‌های تخصصی نیز به کار گرفته می‌شود.
- از منظر کشورها، ایالات متحده با ۲٬۶۷۰ جایزه (حدود ۳۷٪ از کل) در مقام اول قرار دارد؛ چینِ با ۱٬۴۰۶ جایزه (حدود ۲۰٪) در رتبه دوم؛ و بریتانیا با ۵۷۰ جایزه (حدود ۸٪) در رتبه سوم است.
- اگرچه پژوهشگران از ۶۰ کشور حضور دارند، تقریباً ۸۶٪ از جوایز در تنها ۱۰ کشور اول متمرکز شده است؛ این مسأله بازتاب‌دهنده تمرکز زیاد پژوهش‌های بسیار ارجاع شده در تعداد محدودی کشور است.
- به‌علاوه، برای ارتقای اعتبار این فهرست، Clarivate در سال ۲۰۲۵ فرآیند بررسی را تقویت کرده است: به‌عنوان مثال، برخی جوایز از فهرست حذف شده‌اند به‌خاطر شاخص‌های غیرمعمول مانند «انتشار فوق‌العاده زیاد» یا «ارجاع خودبه‌خود زیاد»
جدول‌ها
جدول ۱: ۱۰ کشور برتر از نظر تعداد جوایز “پژوهشگران با استناد بالا ۲۰۲۵”
| رتبه | کشور / منطقه | تعداد جوایز | سهم جهانی (%) |
|---|---|---|---|
| ۱ | ایالات متحده | ۲٬۶۷۰ | ۳۷٫۴٪ |
| ۲ | سرزمین اصلی چینِ | ۱٬۴۰۶ | ۲۰٫۰٪ |
| ۳ | بریتانیا | ۵۷۰ | ۸٫۰٪ |
| ۴ | آلمان | ۳۶۳ | ۵٫۱٪ |
| ۵ | استرالیا | ۳۱۲ | ۴٫۴٪ |
| ۶ | کانادا | ۲۲۷ | ۳٫۲٪ |
| ۷ | هلند | ۱۹۴ | ۲٫۷٪ |
| ۸ | هنگ‌کنگ (منطقه ویژه) | ۱۴۵ | ۲٫۰٪ |
| ۹ | سوئیس | ۱۳۰ | ۱٫۸٪ |
| ۱۰ | فرانسه | ۱۲۱ | ۱٫۷٪ |
جدول ۲: ۱۰ مؤسسه برتر از منظر تعداد جوایز پژوهشگران با استناد بالا ۲۰۲۵
| رتبه | نام مؤسسه | کشور / منطقه | تعداد جوایز |
|---|---|---|---|
| ۱ | آکادمی علوم چین (CAS) | چینِ سرزمین اصلی | ۲۵۸ |
| ۲ | دانشگاه هاروارد | ایالات متحده | ۱۷۰ |
| ۳ | دانشگاه استنفورد | ایالات متحده | ۱۴۱ |
| ۴ | دانشگاه تسینگ‌هوا | چینِ سرزمین اصلی | ۹۱ |
| ۵ | مؤسسهٔ فناوری ماساچوست (MIT) | ایالات متحده | ۸۵ |
| ۶ | مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده (NIH) | ایالات متحده | ۸۴ |
| ۷ | انجمن مکس پلانک | آلمان | ۶۶ |
| ۸* | دانشگاه آکسفورد | بریتانیا | ۵۹ |
| ۸* | دانشگاه پنسیلوانیا | ایالات متحده | ۵۹ |
| ۸* | کالج دانشگاهی لندن (UCL) | بریتانیا | ۵۹ |
| ۹ | دانشگاه ژجیانگ | چین | ۵۷ |
| ۱۰ | دانشگاه کلمبیا | ایالات متحده آمریکا | ۵۶ |
فهرست کامل، تحلیل و ارزیابی و خط‌مشی انتخاب پژوهشگران با استناد بالا در اینجا موجود است.
مقایسه با لیست منتشر شده در سال ۲۰۲۴
در مطلب منتشر شده در یابش درباره فهرست “پژوهشگران پر استناد ۲۰۲۴” توضیح داده شد که در آن دوره نیز تعداد محققان و جوایز قابل توجه بود، اما روندها کمی متفاوت بودند. با نگاهی به فهرست ۲۰۲۵، می‌توان دید که برخی تغییرات رخ داده است: برای مثال، سهم ایالات متحده اندکی افزایش یافته، چین همچنان رشد عددی داشته اما سهم جهانی‌اش کمی کاهش یافته، و تمرکز جوایز در تعداد محدودی کشور همچنان قوی است. این نشان‌دهنده این است که باوجود گسترش جهانی پژوهش، نابرابری‌ها در پراکندگی پژوهشگران مؤثر همچنان پابرجاست.
چرا این فهرست اهمیت دارد؟
برای پژوهشگران، اعضای هیئت‌علمی، استادان و دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری — که مخاطبان یابش نیز هستند — این فهرست می‌تواند شاخص مهمی باشد برای:
- تحلیل جایگاه خود یا مؤسسه‌شان در سطح بین‌المللی
- شناخت روندها و فرصت‌های پژوهشی بین‌المللی
- برنامه‌ریزی برای افزایش اثرگذاری پژوهشی از طریق همکاری‌ها، انتشار مقالات با ارجاع بالا، انتخاب حوزه‌های تأثیرگذار
- و همچنین آگاهی از چالش‌هایی مانند تمرکز پژوهش بر چند کشور و لزوم ارتقای کیفیت پژوهش در محیط‌های کمتر شناخته‌شده
نکات کاربردی برای محیط ایران/منطقه
- مؤسسات دانشگاهی و پژوهشی می‌توانند با تمرکز بر انتشار در ژورنال‌های بین‌المللی و همکاری‌های خارجی، سهم خود را ارتقا دهند.
- پژوهشگران می‌توانند بر تولید مقالاتی تمرکز کنند که نه فقط زیاد ارجاع شده‌اند بلکه در حوزه‌ای با تأثیر جهانی قرار دارند (که معیار Clarivate نیز به آن توجه دارد).
- کاستن از تمرکز صرف بر کمیت انتشار و توجه بیشتر به کیفیت، نوآوری و همکاری‌های در سطح جهان، می‌تواند به ورود به این نوع فهرست‌ها کمک نماید.
- آگاه بودن از اینکه فهرست‌های این‌چنینی تنها نمایانگر بخشی از عملکرد پژوهشی هستند؛ لازم است معیارهای دیگری نیز در نظر گرفته شوند (مثل نوآوری، کاربرد اجتماعی پژوهش، همکاری‌های بین‌المللی).
بنابراین
فهرست “پژوهشگران با استناد بالا ۲۰۲۵” بازتاب‌دهنده تحولات مهم در محیط پژوهش جهانی است: افزایش عددی، تمرکز جغرافیایی و ارتقای فرآیندهای ارزیابی. برای پژوهشگران ایرانی و منطقه، این یک فرصت و در عین‌حال یک چالش است — می‌توانیم از آن برای ارتقای پژوهش‌مان بهره بگیریم، به شرطی که به کیفیت، نوآوری، همکاری بین‌المللی و تأثیر جهانی توجه کنیم.
کلاریویت چیست؟
شرکت کلاریویت یک شرکت جهانی ارائه‌دهنده خدمات اطلاعاتی و تحلیلی است که در زمینه‌های مختلفی از جمله علم، پژوهش، مالکیت معنوی و داروسازی فعالیت می‌کند. این شرکت با ارائه داده‌ها، ابزارها و راهکارهای تحلیلی، به محققان، دانشگاه‌ها، سازمان‌های دولتی و شرکت‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و عملکرد خود را بهبود بخشند.
