تعریف اَبَر پلتفورم:
منظور از ابرپلتفرم ها پایگاه های اطلاعاتی آکادمیک هستند که بطور همزمان، میزبان چندین پایگاه اطلاعاتی تخصصی یا چند موضوعی هستند. مانند:ابسکوهاست، پروکوئست، اُوید، گیل و…
Definition of Aggregator Database:
A database that collates and indexes several resources.example: Ovid, Proquest, Ebscohost, Gale, …
مقدمه:
پایگاه های اطلاعاتی سالیان زیادی است که مورد استفاده جامعه علمی_پژوهشی اعم از دانشجویان، پژوهشگران، محققان و سایر اعضای جامعه علمی است. با تولد اینترنت و آنلاین شدن فرایند انتشار و بالطبع نشر الکترونیکی منابع اطلاعاتی، پایگاههای اطلاعاتی شکل گرفتند و ناشرین بین المللی و معتبر و بزرگ مانند الزویر، اشپرینگر، وایلی و … مبادرت به راه اندازی پایگاه های آنلاین خود کردند.
سابقا بدلیل تعداد محدود این پایگاه ها، افراد برای استفاده به آسانی میتوانستند بنا بر نیاز خود یک مورد از پایگاههای اطلاعاتی را انتخاب کرده و منابع اطلاعاتی مورد نیاز خود را دریافت کنند. اما در حال حاضر به دلیل افزایش روزافزون پایگاههای اطلاعاتی با تنوع امکانات بسیار زیاد ممکن است اندکی سردرگمی برای کاربران در مورد انتخاب پایگاه اطلاعاتی به وجود آید.
ما در مقاله ی قبلی ” شناخت بانک های اطلاعاتی ” بطور خلاصه کمک کردیم تا کاربرانِ منابع اطلاعاتی آنلاین، درک مناسبی از انواع پایگاه های اطلاعاتی داشته باشند. اما در این مطلب با یک مفهوم جدید به نام پلت فرم آشنا خواهیم شد. مفهوم پلت فرم در اینجا یعنی یک بستر که میزبانی تعداد زیادی پایگاه اطلاعاتی را فراهم می کنند[۱]، تا کاربران به جای جستجو در پایگاه ها و وب سایت های متعدد تنها به یک پایگاه مراجعه نموده و جستجوی خود را بنا بر نیاز اطلاعاتی در همان پلت فرم واحد انجام میدهند. ما برای پلت فرم های با میزبانی تعداد کم پایگاه های اطلاعاتی مثل وب آو ساینس از کلمه ی پلت فرم تنها و برای پلت فرم های با میزبانی تعداد پایگاه های زیاد مثل ابسکو از ” ابر پلتفرم” استفاده می کنیم.
آشنایی بیشتر با این مفهوم در مثال ها صورت می گیرد:
- ابر پلت فرم ابسکوهاست:
این پلت فرم به آدرس search.ebscohost.com در دسترس کاربران است. این پلت فرم پایگاه اطلاعاتی امکان دسترسی به بیش از ۳۰۰ پایگاه اطلاعاتی را برای کاربران فراهم می آورد. برای آشنایی و مشاهده پایگاه های اطلاعاتی موجود در پلتفرم ابسکو می توانید از طریق این لینک https://www.ebsco.com/products/research-databases به پایگاه مراجعه نمایید. این دسترسی برای کاربران ایرانی در بخشhttp://yabesh.ir/gift در بخش دسترسی های نمونه برای ابسکوهاست فراهم است. در صورتی که کاربران ایرانی به صورت مستقیم به پلت فرم ابسکو مراجعه نمایند به خرید اکانت نیاز دارند.
با وارد کردن اکانت محصولات مختلف ابسکوهاست مبتنی بر دسترسی شما (هر دسترسی کاملا متفاوت از دسترسی دیگر وابسته به اینکه چه محصولات و پایگاه هایی را به صورت اشتراکی خریداری کرده است) ظاهر می شود:
در این مثال ما با محصولات EBSCOhost Research Databases کار داریم. اگر این را از فهرست بالا انتخاب کنید عکس زیر نمایان می شود:
و می بینیم که پلت فرم ابسکوهاست در این دسترسی ما بیش از ۲۵ پایگاه اطلاعاتی را میزبانی می کند:
- ابر پلت فرم پروکوئست
دومین نمونه از این گونه پلت فرم های اطلاعاتی مجموعه پایگاه های اطلاعاتی پروکوئست به آدرس search.proquest.com است که امکان جستجو و دستیابی به تعداد بسیاری از پایگاه های اطلاعاتی در زمینه های موضوعی متفاوت را برای کاربران فراهم می آورد. فهرست کل محصولات پروکوئست در این قسمت قابل مشاهده است:
https://about.proquest.com/products-services/databases/
در صورتی که کاربران از اکانت های هدیه در “کتابخانه دیجیتال یابش” استفاده کنند و وارد پروکوئست شوند صفحه زیر را مشاهده خواهند کرد.
مشابه آنچه در ابسکوهاست بیان کردیم وابسته به دسترسی ما از یک تا بیش از ۲۰۰-۳۰۰ پایگاه ممکن است میزبانی شود. در اینجا ما با دسترسی دانشگاهی خاصی به ۹۵ پایگاه برای جستجو و دانلود منابع دسترسی داریم.
- پلت فرم اوید
همچنین در این زمینه نیز به پلت فرم اوید به آدرس http://ovidsp.ovid.com نیز میتوان اشاره کرد که مانند دیگر پلت فرم های پایگاه های اطلاعاتی امکان دستیابی به تعداد بسیاری از پایگاه ها را برای کاربران ممکن می سازد. فهرست کامل این پایگاه از طریق لینک زیر قابل مشاهده است:
https://www.ovid.com/search-result.html?q=*&classification_s=Database
نمایی هم از این پایگاه در عکس زیر نمایش داده شده است:
- پلت فرم وب آو ساینس
این پلت فرم دستیابی به بیش از ۲۰ مورد پایگاه اطلاعاتی را برای کاربران ممکن ساخته است. یک ویژگی خاص این پلت فرم این مورد است که امکان دستیابی به منابع اطلاعاتی موجود در این پلت فرم به صورت رایگان برای کاربران ایرانی از طریق وب سایت یابش به آدرس http://yabesh.ir/ فراهم آمده است. به منظور آشنایی با پایگاه های موجود در این پلت فرم به این لینک مراجعه نمایید.
https://images.webofknowledge.com/images/help/
در صورتی که از طریق wos.yabesh.ir به پلت فرم وب آو ساینس متصل شوید خواهید دید که وابسته به دسترسی ها، پایگاه های مختلفی میزبانی می شوند. مشابه عکس زیر:
چند نکته :
- ابر پلت فرم های دیگری مانند گیل وجود دارند که هر یک دارای ویژگی های خاص خود هستند. در این مطلب تنها به مهمترین این موارد اشاره شد.
- این اصطلاحی که ما بیان کردیم در علم اطلاعات تحت عنوان[Aaggregator database[2 شناخته می شود.
- اطلاعات بیشتر راجع به وب پنهان مانند پروکوئست و ابسکو در این لینک و این لینک یافت می شود.
- اکانت های بعضی از این پایگاه ها بصورت اختصاصی قابل فروش است که برای دریافت آنها می توانید در http://yabesh.ir/shop ثبت درخواست کنید.
پانویس ها:
[۱] https://libanswers.liverpool.ac.uk/faq/133906
[۲] https://www.igi-global.com/dictionary/aggregator-database/40910
