در دنیای پیچیده و تخصصی امروز، داشتن اصطلاحنامه‌های دقیق و جامع برای هر حوزه از دانش و صنعت ضروری است. دو اصطلاحنامه‌ای که در این مقاله به آنها می‌پردازیم، “امتری” و “مش” هستند که هر کدام در زمینه‌های خاصی کاربرد دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌ها و کاربردهای این دو اصطلاحنامه می‌پردازیم.
اصطلاحنامه چیست؟
اصطلاحنامه (Thesaurus) یک فهرست یا فرهنگ لغت از واژه‌ها و اصطلاحات است که روابط معنایی و مفهومی بین آنها را نشان می‌دهد. در اصطلاحنامه‌ها، واژه‌ها بر اساس مفاهیم مشابه، مترادف‌ها، متضادها و روابط دیگر گروه‌بندی می‌شوند. این ابزارها به کاربران کمک می‌کنند تا واژه‌های دقیق‌تری برای جستجو یا استفاده در متون خود پیدا کنند و مفاهیم مختلف را با دقت بیشتری بیان کنند.
در علوم پزشکی، اصطلاحنامه‌های مانند Emtree یا MeSH شامل مجموعه‌ای از اصطلاحات تخصصی است که برای جستجوی اطلاعات پزشکی، دارویی و علمی به کار می‌روند و کمک می‌کنند تا منابع و داده‌های مرتبط به راحتی پیدا شوند.
اصطلاحنامه امتری (Emtree) چیست؟
اصطلاحنامه امتری Emtree یک واژگان کنترل‌شده و ساختارمند سلسله‌مراتبی است که برای زیست‌پزشکی و علوم زیستی مرتبط طراحی شده است. این واژگان شامل طیف گسترده‌ای از اصطلاحات مرتبط با داروها، بیماری‌ها، دستگاه‌های پزشکی و مفاهیم اساسی علوم زیستی است. متخصصان زیست‌پزشکیِ الزویر Elsevier از Emtree برای نمایه‌سازی عمیق و تمام‌متن مقالات موجود در پایگاه امبیس Embase استفاده می‌کنند تا حداکثر قابلیت کشف شواهد زیست‌پزشکی فراهم شود. اصطلاحنامه علوم زیستی امتری Emtree متن کامل را برای جستجوی دقیق تر نمایه می کند. امتری اصطلاحنامه معتبر علوم زیستی الزویر است. با نمایه‌سازی Emtree، می‌توانید از زبان طبیعی برای جستجوی هزاران مجله و میلیون ها چکیده کنفرانس با دقت و یادآوری بالا استفاده کنید.
اصطلاحنامه مش (MeSH) چیست؟
مش MeSH مخفف عبارت Medical Subject Headings (سرعنوان‌های موضوعی پزشکی) است. این واژگان کنترل‌شده توسط متخصصان کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده (NLM) برای نمایه‌سازی مقالات پایگاه‌های پابمد MEDLIN/PubMed مدلاین به کار می‌رود. مش شامل مجموعه‌های جامعی از اصطلاحات به همراه توصیفگرهایی با ساختار سلسله‌مراتبی است و هدف آن تسهیل کشف داده‌ها و شواهد علمی است.
اصطلاحنامه‌های Emtree و MeSH ساختارهای مشابهی دارند. امتری در سال ۱۹۸۸ با الگوبرداری از مش طراحی شد. آنها هر دو شامل اصطلاحات و مترادف های گسترده تر و محدودتر هستند و به شماره های ثبت CAS* و کمیسیون آنزیم ** مرتبط هستند.
جدول زیر تفاوت‌ها را بر اساس محصول و روش‌هایی که امتری می‌تواند برای شما مفید باشد نشان می‌دهد:
| امتری | مش | مزایای امتری برای استفاده کنندگان |
| اصطلاحات به زبان طبیعی آورده شده است | ممکن است اصطلاحات معکوس شوند | امتری شهودی‌تر است و اصطلاحات خاص (مانند: لوسمی میلوئید) به راحتی قابل تشخیص است. |
| بیش از ۳۷۰۰۰۰ مترادف (شامل بیش از ۲۰۰۰۰۰ مترادف دارو) | شامل مترادف‌های کمتری (یا اصطلاحات مدخل): حدود ۲۲۰۰۰۰ | احتمال بیشتری وجود دارد که عبارات جستجوی انتخاب شده توسط کاربران در امتری باشد. |
| شامل تمام اصطلاحات مش، که بسیاری از آنها مترادف امتری هستند | شامل تمام مترادف‌های مدخل‌های امتری نمی‌شود | کاربران مش جستجوی امتری را آسان می‌دانند. |
| به معنایی که نویسنده در واژگان با استفاده از آنها سرمایه‌گذاری کرده است، تکیه می‌کند. | دارای یادداشت های دامنه زیادی برای توصیف نحوه استفاده یا در نظر گرفتن اصطلاحات | کاربران امبیس برای درک شرایط نیازی به جستجوی یادداشت‌های دامنه ندارند. |
| بزرگتر: بیش از ۸۲۰۰۰ اصطلاح ترجیحی | کوچکتر: بیش از ۲۷۰۰۰ اصطلاح ترجیحی | امتری به کاربران شانس بیشتری برای یافتن اصطلاحات دارویی و غیر دارویی می‌دهد. |
| جنبه دارویی گسترده با بیش از ۳۳۰۰۰ اصطلاح ترجیحی | یک جنبه دارویی محدودتر با حدود ۹۲۵۰ اصطلاح ترجیحی | امتری اصطلاحات دارویی جامع‌تر و به روزتری دارد. |
| شرایط دارویی جدید زودتر به روز شده و سه بار در سال به روزرسانی می‌شود | فقط شرایط دارویی ثابت اضافه شده است | امتری نتایج بهتری برای داروهای جدید می‌دهد. |
| بیش از ۴۵۰۰ اصطلاح خاص برای دستگاه‌های عمومی و پزشکی (به عنوان مثال: آندوسکوپ، کاتتر، پروتز) | اصطلاحات تجهیزات پزشکی کمتر | امتری بهترین منبع موجود برای اطلاعات دستگاه‌های پزشکی است. |
| ساختار چند سلسله مراتبی با درختان تکراری | ساختار چند سلسله مراتبی با تفاوت بین درختان | امتری امکان جستجوهای بدون ابهام و مستقل از زمینه را با پوشش خودکار زیرشاخه‌ها فراهم می‌کند. |
| تمام اطلاعات دارویی و شیمیایی گنجانده شده است | اطلاعات دقیق دارو در فایل تکمیلی | تمام اطلاعات دارویی لازم در امتری بدون نیاز به توسل به فایل‌های دیگر است. |
| تجارت دقیق دارو و دستگاه و نمایه سازی نام سازنده | عبارات کمتری را فهرست می‌کند که در مدلاین قابل جستجو نیستند | کاربران امبیس می‌توانند نام‌های تجاری دارو یا دستگاه یا نام سازنده خاصی را جستجو یا فیلتر کنند. |
| سه بار در سال به‌روزرسانی می‌شود: جدیدترین داروها، بیماری‌ها، ارگانیسم‌ها و روش‌ها نمایه‌سازی می‌شوند و با ارسال سوابق قدیمی‌تر اضافه می‌شوند. | یک بار در سال به روز می‌شود | برنامه به روز رسانی امتری تضمین می‌کند که اطلاعات جدید به سرعت اضافه می‌شود تا کاربران امبیس بتوانند به راحتی ادبیات فعلی را پیدا کنند. |
اصلاحنامه مش رایگان و در دسترس عموم است اما برای دسترسی به اصطلاحنامه امتری باید اکانت امبیس تهیه شود که یابش این امکان را فراهم کرده است.
نتیجه‌گیری
در حالی که مش یادداشت‌های تاریخی و اصطلاحات گسترده‌ای برای پرستاری، دندان‌پزشکی و علوم دامپزشکی ارائه می‌دهد، امتری یک اصطلاحنامه جامع‌تر و به‌روزتر برای تحقیقات بیومدیکال است. علاوه بر محتوای برتر، امتری طراحی پیشرفته‌تری دارد که امکان جستجو و دسترسی بهتر را فراهم می‌کند. این امر باعث می‌شود امبیس منبع بهتری برای کاربردهایی مانند داروشناسی، مرورهای سیستماتیک برای پزشکی مبتنی بر شواهد و جمع‌آوری اطلاعات برای توسعه دستگاه‌های پزشکی و نظارت پس از بازار باشد.
پانویس
*شماره ثبت CAS یک شناسه منحصر به فرد و بدون ابهام برای یک ماده خاص است که امکان ارتباط واضح را فراهم می‌کند و با کمک دانشمندان CAS (جامعه شیمیدانان آمریکا)، تمام داده‌ها و تحقیقات موجود در مورد آن ماده را به هم پیوند می‌دهد.
**شماره کمیسیون آنزیم (شماره EC) که توسط کمیته نامگذاری اتحادیه بین‌المللی بیوشیمی و زیست‌شناسی مولکولی (IUBMB) اجرا شده است، یک طرح طبقه‌بندی عددی برای آنزیم‌ها بر اساس واکنش‌های شیمیایی است که آنها کاتالیز می‌کنند.
منبع
